ကညီကရူၢ်ကိးထီၣ်ထီဒါ တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီတၢ်တိာ်ကျဲၤလၢ အဂုာ်ဆူၣ်ပျီဆူၣ်ပတုာ်တၢ်ဒုးတၢ်ခးအဟီၣ်က၀ီၤ

...

ကညီကရူၢ်ကိးထီၣ်ထီဒါ တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီတၢ်တိာ်ကျဲၤလၢ အဂုာ်ဆူၣ်ပျီဆူၣ်ပတုာ်တၢ်ဒုးတၢ်ခးအဟီၣ်က၀ီၤ

Karen News, 10 Nov 2017

URL: http://karennews.org/2017/11/karen-health-groups-to-assist-japanese-encephalitis-inoculation-drive.html/
ကညီတၢ်ကရၢကရိတဖၣ် ပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်၀ဲကီၢ်ပဒိၣ်လၢ သူသမၣ်တၢ်ပတုာ်တၢ်ဒုးတၢ်ခးတၢ်မၤကျဲဒီး ဟံးန့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဘၣ် ဃးတၢ်ဘျၢလီၤစ့အခွဲးယာ်ဖီခိၣ်, ဒီးတကနၣ်ဃုာ်တၢ်လၢကဲထီၣ်သ့ ဘၣ်ထွဲခိၣ်ဃၢၤန့ဆၢၣ်တၢ်ဟးဂူာ် ဟးဂီၤ ဒီးတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ် ထံးလၢဟီၣ်က၀ီၤကမျၢၢ်အဂီၢ်တဖၣ်လီၤ.

တၢ်ကဒူးကဒ့ၣ်လၢလီၢ်ခံကတၢၢ် ဘၣ်တၢ်ဆှၢထီၣ်အီၤလၢကရူၢ်တနီၤဖဲတၢ်မၤ ကီၢ်သူလ့ၤတၢ်ထံၣ်တၢၣ်ပီၣ်သကိးဘၣ်ဃးဟီၣ်ခိၣ် ကပံာ်အဂ့ၢ် Kawthoolei Land Seminar ဖဲလါနိၣ်၀့ဘၢၣ် ၂-၄ သီ၀ံၤအလီၢ်ခံလီၤ. ပှၤထီၣ်တၢ်ထံၣ်ဖှိၣ် သကိးအိၣ်၀ဲ ၃၇၀ ဘျဲၣ်မ့ၢ်ခၢၣ်စးလၢကညီတၢ်ကရၢကရိ ၅၃
ဖု, ဒီးတၢ်ထံၣ်ဖှိၣ်သကိးတၢ်မၤအီၤဖဲ ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်, ၀ံၤအ လီၢ်ခံတၢ်ထုးထီၣ်လံာ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤသဃဲၤန့ၣ်လီၤ.

ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢကလုာ်ဖိတနီၤ ဒီးကမျၢၢ်ပှၤတ၀ၢကရူၢ်တဖၣ်ထံၣ်၀ဲယံာ်တ့ၢ်လၢ တၢ်မၤတၢ်ပတုာ်တၢ်ဒုးတၢ် ခးဖဲ ၂၀၁၂ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢအခဲအံၤအဖီလာ်, တၢ်ပတုာ်တၢ်ဒုးတၢ်ခးမ့ၢ်တၢ်ပျိာ်လဲသးတခါလၢ ကဂုာ်ဆူၣ်ပျီဆူၣ် ကလုာ်ဒူၣ်ပှၤ နီၢ်ဂံၢ်စှၤအဟီၣ်က၀ီၤ န့ဆၢၣ်ဂံၢ်ထံးကံၢ်စီအဂီၢ်
လီၤ.

တနွံအံၤပှၤထီၣ်ဒိကနၣ်တၢ်ထံၣ်ဖှိၣ်သကိးတဖၣ်စံး၀ဲလၢ ခီဖျိတၢ်ပတုာ်တၢ်ဒုးတၢ်ခး မ့ၢ်တၢ်အိးဟိထီၣ်န့ၢ်ြတဲၤလၢ ပှၤဘျၢလီၤစ့ တဖၣ် ကန့ၢ်ဘျုးန့ၢ်ဖှိၣ်လၢဟီၣ်က၀ီၤအန့ဆၢၣ်တၢ်ထူးတၢ်တီၤ ခီဖျိတၢ်မၤတၢ်တိာ်ကျဲအဒိၣ်အမုၢ်, မ့တမ့ၢ် တၢ်ဟံးန့ၢ်ကွံာ်ဟီၣ်ခိၣ် သူၣ်လီၢ်ကျဲ လၢအကစၢ်တအိၣ်လီၤတံၢ်လီၤ
ဆဲးတဖၣ်လီၤ.

"တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ (ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်က ရၢဟီၣ်က၀ီၤ) ဒီးတၢ်လီၢ်လၢအဘူးဒီးကညီဒီကလုာ်စၢ ဖှိၣ်ကရၢဟီၣ်က၀ီၤတဖၣ် အပူၤကွံာ်တချုးလၢတၢ်မၤဒံး တၢ်ပတုာ်တၢ်ဒုးတၢ်ခး တၢ်လဲၤနုာ်တသ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် အခဲအံၤ အိၣ်အိးထီၣ်သးအဃိဒီးပှၤဘျၢနုာ်စ့တဖၣ်ဟဲ နုာ်၀ဲန့ၣ်လီၤ." နီၢ်
ခုၣ်ခုၣ်ကၠူၤ, လၢအမ့ၢ်ပှၤကတိၤတၢ်ပၢ လၢတၢ်ထံၣ်ဖှိၣ်သကိးတဂၤ, စံး၀ဲလီၤ. "အဒိ, သူၣ်ဖျး ဟီၣ်ခိၣ်ဒီး ဟီၣ်ခိၣ်လၢအမ့ၢ်ဟီၣ်က၀ီၤကမျၢၢ်အတၢ်တ ဖၣ်, ဘၣ်တၢ်ဟံးန့ၢ် ဆူၣ်ကွံာ်လၢတၢ်ကတ့ထီၣ် မၠး၀တံၣ်-ကီးကရ့းအ့ၡၢၣ်ကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဟီၣ်က၀ီၤကလုာ်ဒူၣ်ကမျၢၢ်တဖၣ် ဘၣ်တူၢ်ဘၣ်တၢ်
မ့ၢ်လၢ တၢ်တူၢ်မူဒါလၢတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤ အဂီၢ်, တအိၣ်ဘၣ်အဃိလီၤ"

တၢ်ထံၣ်ဖှိၣ်တၢၣ်ပီၣ်သကိး၀ံၤအလီၢ်ခံ, ကရူၢ်တဖၣ်ပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်ကီၢ်ပဒိၣ်လၢ အမၤလဲၢ်ထီၣ်ဟီၣ်က၀ီၤတၢ်ပၢအဃိ, လၢတၢ်ကွၢ် ထွဲပာ်ကီၤန့ဆၢၣ်တၢ်လီၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီတၢ်ပာ်မၤသးအဖီခိၣ်, တၢ်တိာ်ကျဲၤအါခါမၤလဲၢ်ထီၣ်န့ၢ် ကီၢ်ပဒိၣ်တၢ်ပၢ တၢ်ြပးဟီၣ်က၀ီၤ, အဂ့ၢ်ကရူၢ်စံး၀ဲလၢ အ၀ဲ
သ့ၣ်လံာ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤအပူၤလီၤ. အ၀ဲသ့ၣ်စံး ဒံး၀ဲလၢ, တၢ်တိာ်ကျဲၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢဟီၣ်က၀ီၤကမျၢၢ် အတၢ်လုၢ်အီၣ်သးသမူအဂီၢ်, ဃုာ်ဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢ ဟီၣ်က၀ီၤကမျၢၢ်အ တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်, သ့ၣ်ပှၢ်, ထံနိ, ဒ့ၣ်ညၣ်, ဒီးတၢ်အီၣ်ဆၣ်အ လီၢ်တဖၣ်လီၤ.

စီၤခုၣ်, လၢအမ့ၢ်ခၢၣ်စးတဂၤလၢကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ဘျံး-ဒ၀ဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်, လၢအထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်, သူ၀ဲတၢ်ဂ့ၢ်လၢ တၢ်ပိၢ်အါ တဲအါလၢအဂ့ၢ်, ဒ၀ဲၢ်မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်ဟီၣ်က၀ီၤလီၤဆီ, ဒ်အမ့ၢ်တၢ်အဒိတခါလၢကဒုးနဲၣ် တၢ်သဘျ့လၢပှၤခဲလၢာ်ကမၤန့ၢ်တၢ်ဘၣ် ဘျုးအိၣ်ထီၣ် ဖဲတၢ်မၤတၢ်ပတုာ်တၢ်
ဒုးတၢ်ခး၀ံၤအခါလီၤ.

ကီၢ်ပဒိၣ်ပာ်ဖျါ၀ဲတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤဒ် အမ့ၢ်ကျဲတဘိလၢ ကမၤလဲၤထီၣ် လဲၤထီဒီး သွီနုာ်စဲးဖီကဟၣ်တၢ်မၤဆူ တၢ်လီၢ်လၢအပူၤကွံာ်မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်တၢ်ဟူး တၢ်ဂဲၤတအိၣ်နီတမံၤ, ခီဖျိတၢ်တ့ထီၣ်ထံ ယိာ်ပီၢ််လဲၣ်ကဘီသန့, ထံတမၢၢ်ဒီးကျဲမုၢ်ကျဲဘိတဖၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်လၢတၢ်ကဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤဒီးတၢ်ကူၣ်
လဲၤမၤကၤလၢ တၢ်အၢၣ်လီၤအီၤအလီၢ်, ပှၤဟီၣ်က၀ီၤဖိတဖၣ်ထံၣ်ဘၣ်၀ဲအ၀ဲသ့ၣ် "ဟီၣ်ခိၣ်လီၢ်တဖၣ် တၢ်ဟံးကွံာ်လၢတၢ်တ့ထီဘှီထီၣ်ကျဲမုၢ်ကျဲ ဘိအဂီၢ်လီၤ." စီၤခုၣ်စံး၀ဲလီၤ.

အ၀ဲဒၣ်စံးဒံး၀ဲလၢ ဟံၣ်ဒူၣ်လၢအဃ့ၢ်ထီၣ်လၢဘျံးဒီးဒ၀ဲၢ်ဖဲ ၁၉၉၀ နံၣ်အဆၢကတီၢ်, ကဘၣ်ဂဲၤပျုၢ်ဂဲၤဆှးလၢကမၤန့ၢ်က့ၤအ၀ဲ သ့ၣ်ဟီၣ်ခိၣ်လီၢ်လၢဟီၣ်က၀ီၤအပူၤ ဖဲကီၢ်ပဒိၣ်ဟ့ၣ်လီၤကွံာ်တၢ်လီၢ်အါဒၣ်တက့ၢ်ဆူ ပှၤဘျၢလီၤစ့တဖၣ်အ အိၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံလီၤ.

ဖီလ်စ့ၤထွါ, လၢအမ့ၢ်ပှၤနဲၣ်တၢ်လၢ ကညီတၢ်ဂၢၤက့ၤပၢၤက့ၤခိၣ်ဃၢၤန့ဆၢၣ် ဒီးပှၤဂ့ၢ်၀ီတၢ်မၤပှာ်ဘျးစဲကရူၢ် Karen Environmental and Social Action Network (KESAN) ကိးထီၣ်၀ဲဆူကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ဒ်သိးကဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ် မၤမၤစၢၤလၢ တၢ်မၤထွဲသ့အဂီၢ်လီၤ. ဖဲအ၀ဲဒၣ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဘၣ်ဃး
တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးအါထီၣ်လၢတၢ်ကမၤ တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီတၢ်တိာ် ကျဲၤအဆၢကတီၢ်, အ၀ဲဒၣ်စံးစ့ၢ်ကီး၀ဲလၢ ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကဆီလီၤပာ်လီၤ ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢ ဒီးတၢ်မၤအကျဲလၢအ ဂ့ၤကတၢၢ် လၢအိၣ်သူၣ်လီၤအသးလၢ ပှၤကညီခွဲးယာ်အကျဲလၢအဆိကမိၣ်ဃုာ်န့ၢ် ဟီၣ်က၀ီၤကမျၢၢ်တဖၣ် အလုၢ်
အလၢ်, အ တၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီ ဒီးအခွဲးအယာ်တဖၣ်လီၤ.

လၢအ၀ဲသ့ၣ်လံာ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤသဃဲၤအပူၤ, ကညီတၢ်ကရၢကရိလၢအထီၣ်တၢ်ထံၣ်ဖှိၣ်တၢၣ်ပီၣ်သကိးအမူးတဖၣ် ကိးထီၣ်၀ဲ လၢကီၢ်ပဒိၣ်ကသ့ၣ်ညါပာ်ပနီၣ် ဒီးဆိကမိၣ်ထွဲန့ၢ်ကလုာ်ဒူၣ်ကမျၢၢ်အတၢ်ပၢဟီၣ်ခိၣ်အလုၢ်အလၢ် ဒီးတၢ်မၤကျဲလၢအဂၤဘၣ်ဃး တၢ်မၤအီၣ်ဟီၣ်ခိၣ်, ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢဘၣ်ဃးတၢ်
ကွၢ်ထွဲဟီၣ်ခိၣ်, တၢ်သိၣ်တၢ်သီဒီး တၢ်သိၣ်တၢ် သီအဒ့တဖၣ်လီၤ.

တၢ်ထံၣ်ဖှိၣ်တၢၣ်ပီၣ်သကိးဘၣ်ဃးဟီၣ်ခိၣ်ကပံာ်အဂ့ၢ်, ကိးထီၣ်၀ဲကီၢ်ပဒိၣ်လၢကထုးကွံာ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီဘၣ်ဃးတၢ် ပၢဆှၢကွၢ်ထွဲ ဟီၣ်ခိၣ်အိၣ်ကလီ, ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်တမၤအီၣ်, ဒီးဟီၣ်ခိၣ်စီထံတဖၣ်, မ့ၢ်လၢတၢ်သိၣ်တၢ်သီ၀ဲအံၤထီဒါလိာ်အသးဒီး ကညီဒီကလုာ်စၢ ဖှိၣ်ကရၢ ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်မၤကျဲဘၣ်ဃးဟီၣ်ခိၣ်
ကပံာ် ဒီးမိၢ်လုၢ်ပၢ်လၢ်တၢ်ပၢဆှၢကွၢ်ထွဲဟီၣ် ခိၣ်ကပံာ်တၢ်မၤကျဲတဖၣ်အဃိလီၤ.