ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကိးထီၣ်၀ဲလၢတၢ်ကပျဲနုာ်တၢ်မၤစၢၤ ဆူကီၢ်ပယီၤ ရၢၢ်ခၢၣ်ကီၢ်စဲၣ်, 'လၢအဆိအချ့ ဒီးတအိၣ်ဒီး တၢ်ြတီမၤတံာ်တာ်နီတမံၤ'
ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကိးထီၣ်၀ဲလၢတၢ်ကပျဲနုာ်တၢ်မၤစၢၤ ဆူကီၢ်ပယီၤ ရၢၢ်ခၢၣ်ကီၢ်စဲၣ်, 'လၢအဆိအချ့ ဒီးတအိၣ်ဒီး တၢ်ြတီမၤတံာ်တာ်နီတမံၤ'
Reuters, 15 Jan 2019
URL: https://www.reuters.com/article/us-myanmar-rakhine/u-n-calls-for-rapid-and-unimpeded-aid-access-to-myanmars-rakhine-idUSKCN1P8101
၀့ၢ်တကူၣ် - ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကိးထီၣ်၀ဲကီၢ်ပယီၤပဒိၣ် ဖဲမုၢ်ဆၣ်အနံၤ ဒ်သိးကပျဲနုာ် ပှၤဂ့ၢ်၀ီတၢ်မၤစၢၤ ဆူရၢၢ်ခၢၣ်ကီၢ်စဲၣ် 'လၢ အဆိအချ့ ဒီးတ
အိၣ်ဒီးတၢ်ြတီမၤတံာ်တာ်' ဖဲပဒိၣ်သုးဒီး ပှၤပူထီၣ်တၢ်ဖိလၢ အဃုနီၢ်ကစၢ်တၢ်ပၢလီၤသးတဖၣ် အတၢ်ဒုးလိာ် သးအဃိ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ပှၤလီၢ်အိၣ်
ကမှံလၢအကထိ အလီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ရၢၢ်ခၢၣ်ကီၢ်စဲၣ်ပဒိၣ် ထုးထီၣ်တၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါတခါဖဲ အပူၤကွံာ်တနွံ, ြတီ ၀ဲကမျၢၢ်သဘျ့ကရၢ ဒီးဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢတဖၣ် အသုတလဲၤဆူခိခိၣ်ဒူ
သ၀ီတၢ်လီၢ် လၢကီၢ်ဆၣ်ယဲၢ်ဘ့ၣ်အပူၤ လၢကီၢ်စဲၣ်ကလံၤစိးဒီးအခၢၣ် သး, ဖဲတၢ်ထီဒုၣ်ဒါအိၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါအပူၤ စံး၀ဲ တၢ်ြတီအတၢ်ကလုၢ်တပၣ်ဃုာ်ဒီး International Committee of the Red Cross and UN World
Food Programme ဘၣ်လီၤ.
ခီဖျိတၢ်ဒုးအဃိ ကမျၢၢ် ၅,၀၀၀ ဃၣ်ဃၣ် ဘၣ်စံၣ်မှံဟးဖျိးကွံာ်လၢအ၀ဲ သ့ၣ်ဟံၣ်ဃီ ဒီးဃုလီၢ်အိၣ်ကဒုလၢသီခါဖၠၣ် ဒီးပှၤတ၀ၢလီၢ်ကျဲ လၢဟီၣ်
က၀ီၤဒီတဘ့ၣ်အပူၤ စးထီၣ်လါယနူၤအါရံၤ, အဂ့ၢ် ဘီ မုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢ၀ဲၤဒၢးဘၣ်ဃး တၢ်ဆဲးကျိးမၤသကိး ပှၤဂ့ၢ်၀ီတၢ် မၤစၢၤ, စံး၀ဲလီၤ.
"ပဘၣ်ယိၣ်တၢ်ဒိၣ်မးလၢ တၢ်ြတီတၢ်လဲၤစိာ်နုာ် ပှၤဂ့ၢ်၀ီတၢ်မၤစၢၤဆူ ပှၤပိာ်မုၣ်, ဖိသၣ်ဒီး ပှၤပိာ်ခွါလၢအဂၤလၢအကထိ လၢ အိၣ်လၢတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်
အလီၢ် လၢရၢၢ်ခၢၣ်ကီၢ်ပူၤ, လၢတဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအလၢအလီၢ် ဒီးတၢ်ဒီသဒၢ သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် လီၤ." Pierre Peron, လၢအမ့ၢ်
ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢ၀ဲၤဒၢး ပှၤကတိၤတၢ်ပၢတဂၤ, စံး၀ဲလီၤ.
"ပမုၢ်လၢ်လၢ ပဒိၣ်ကစံးဆၢကဒါက့ၤလၢအဂ့ၤ ဘၣ်ဃးပတၢ်ကိးလၢ တၢ်ကပျဲနုာ်ပှၤဂ့ၢ်၀ီတၢ်မၤစၢၤ လၢအဆိအချ့ ဒီးလၢတ အိၣ်ဒီး
တၢ်ြတီမၤတံာ်နီတမံၤ, ဒီးတၢ်ကမၤလီၤတံၢ် တၢ်ဒီသဒၢကမျၢၢ် ဒ်အလီၤပလိာ်ဒီးထံဂုၤကီၢ်ဂၤ ပှၤဂ့ၢ်၀ီတၢ်မၤစၢၤဒီး ပှၤက ညီခွဲးယာ်သဲစး
အသိးန့ၣ်လီၤ." အ၀ဲဒၣ်စံးလၢအံမ့လ်အပူၤလီၤ.
ရၢၢ်ခၢၣ်ကီၢ်စဲၣ် မၠူးနံးစပဲလ်ဂ့ၢ်၀ီကိတိာ်ခိၣ်, လၢအမံၤမ့ၢ် အူ၀့မၠ့ၣ်, စံးဘၣ် Reuters တၢ်ကစီၣ်လၢ တၢ်ြတီတၢ်လဲၤစိာ်နုာ်ပှၤဂ့ၢ်၀ီ တၢ်မၤစၢၤ
ဘၣ်တၢ်မၤအီၤလၢ "တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂ့ၢ်အကျိၤ" အဂီၢ်လီၤ.
"တၢ်ြတီကအိၣ်ယံာ်၀ဲထဲလဲၣ် ပတသ့ၣ်ညါဘၣ်." အ၀ဲဒၣ်စံး, "တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘီ မ့တအိၣ်လၢၤဘၣ်ဒီး တၢ် ကဟ့ၣ်ခွဲးတၢ်
လဲၤနုာ်န့ၣ်လီၤ."
ဖဲ ၂၀၁၇ ရၢၢ်ခၢၣ်ကီၢ်စဲၣ် မ့ၢ်ဟီၣ်က၀ီၤလၢ သုးနုာ်လီၤမၤတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအဒိၣ်အမုၢ် ဖဲရိၣ်ဟ့ၣ်ယၣ်မူးစလ့ၣ် ပှၤပူထီၣ်တၢ် ထီၣ်ခး သုးတၢ်လီၢ်၀ံၤအလီၢ်ခံ,
ဒီးရိၣ်ဟ့ယၣ်ပှၤ ၇၃၀,၀၀၀ ဃၣ်ဃၣ် ဘၣ်စံၣ်နုာ်အိၣ်လၢ မုၢ်နုာ်ကီၢ်ဘူး ဘဲကလဲဒ့ၡ်န့ၣ်လီၤ.
ရၢၢ်ခၢၣ်သုးမုၢ်, လၢအပူၤကွံာ်တယံာ်ဘၣ် ထီၣ်ခးပယီၤသုးတၢ်လီၢ်, ဃ့၀ဲလၢကန့ၢ်ဘၣ်နီၢ်ကစၢ်တၢ်ပၢလီၤသးအါထီၣ် လၢလီၢ်ခၢၣ် သးပဒိၣ်အိၣ်,
လၢရၢၢ်ခၢၣ်ကီၢ်စဲၣ်အဂီၢ် ဖဲပှၤနီၣ်ဂံၢ်အါဒၣ်တက့ၢ်မ့ၢ် ရၢၢ်ခၢၣ်ကလုာ်ဒူၣ်ဘါသီခါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
အိၣ်ဒီးတၢ်ြတီမၤတံာ်တာ်' ဖဲပဒိၣ်သုးဒီး ပှၤပူထီၣ်တၢ်ဖိလၢ အဃုနီၢ်ကစၢ်တၢ်ပၢလီၤသးတဖၣ် အတၢ်ဒုးလိာ် သးအဃိ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ပှၤလီၢ်အိၣ်
ကမှံလၢအကထိ အလီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ရၢၢ်ခၢၣ်ကီၢ်စဲၣ်ပဒိၣ် ထုးထီၣ်တၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါတခါဖဲ အပူၤကွံာ်တနွံ, ြတီ ၀ဲကမျၢၢ်သဘျ့ကရၢ ဒီးဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢတဖၣ် အသုတလဲၤဆူခိခိၣ်ဒူ
သ၀ီတၢ်လီၢ် လၢကီၢ်ဆၣ်ယဲၢ်ဘ့ၣ်အပူၤ လၢကီၢ်စဲၣ်ကလံၤစိးဒီးအခၢၣ် သး, ဖဲတၢ်ထီဒုၣ်ဒါအိၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါအပူၤ စံး၀ဲ တၢ်ြတီအတၢ်ကလုၢ်တပၣ်ဃုာ်ဒီး International Committee of the Red Cross and UN World
Food Programme ဘၣ်လီၤ.
ခီဖျိတၢ်ဒုးအဃိ ကမျၢၢ် ၅,၀၀၀ ဃၣ်ဃၣ် ဘၣ်စံၣ်မှံဟးဖျိးကွံာ်လၢအ၀ဲ သ့ၣ်ဟံၣ်ဃီ ဒီးဃုလီၢ်အိၣ်ကဒုလၢသီခါဖၠၣ် ဒီးပှၤတ၀ၢလီၢ်ကျဲ လၢဟီၣ်
က၀ီၤဒီတဘ့ၣ်အပူၤ စးထီၣ်လါယနူၤအါရံၤ, အဂ့ၢ် ဘီ မုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢ၀ဲၤဒၢးဘၣ်ဃး တၢ်ဆဲးကျိးမၤသကိး ပှၤဂ့ၢ်၀ီတၢ် မၤစၢၤ, စံး၀ဲလီၤ.
"ပဘၣ်ယိၣ်တၢ်ဒိၣ်မးလၢ တၢ်ြတီတၢ်လဲၤစိာ်နုာ် ပှၤဂ့ၢ်၀ီတၢ်မၤစၢၤဆူ ပှၤပိာ်မုၣ်, ဖိသၣ်ဒီး ပှၤပိာ်ခွါလၢအဂၤလၢအကထိ လၢ အိၣ်လၢတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်
အလီၢ် လၢရၢၢ်ခၢၣ်ကီၢ်ပူၤ, လၢတဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအလၢအလီၢ် ဒီးတၢ်ဒီသဒၢ သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် လီၤ." Pierre Peron, လၢအမ့ၢ်
ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢ၀ဲၤဒၢး ပှၤကတိၤတၢ်ပၢတဂၤ, စံး၀ဲလီၤ.
"ပမုၢ်လၢ်လၢ ပဒိၣ်ကစံးဆၢကဒါက့ၤလၢအဂ့ၤ ဘၣ်ဃးပတၢ်ကိးလၢ တၢ်ကပျဲနုာ်ပှၤဂ့ၢ်၀ီတၢ်မၤစၢၤ လၢအဆိအချ့ ဒီးလၢတ အိၣ်ဒီး
တၢ်ြတီမၤတံာ်နီတမံၤ, ဒီးတၢ်ကမၤလီၤတံၢ် တၢ်ဒီသဒၢကမျၢၢ် ဒ်အလီၤပလိာ်ဒီးထံဂုၤကီၢ်ဂၤ ပှၤဂ့ၢ်၀ီတၢ်မၤစၢၤဒီး ပှၤက ညီခွဲးယာ်သဲစး
အသိးန့ၣ်လီၤ." အ၀ဲဒၣ်စံးလၢအံမ့လ်အပူၤလီၤ.
ရၢၢ်ခၢၣ်ကီၢ်စဲၣ် မၠူးနံးစပဲလ်ဂ့ၢ်၀ီကိတိာ်ခိၣ်, လၢအမံၤမ့ၢ် အူ၀့မၠ့ၣ်, စံးဘၣ် Reuters တၢ်ကစီၣ်လၢ တၢ်ြတီတၢ်လဲၤစိာ်နုာ်ပှၤဂ့ၢ်၀ီ တၢ်မၤစၢၤ
ဘၣ်တၢ်မၤအီၤလၢ "တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂ့ၢ်အကျိၤ" အဂီၢ်လီၤ.
"တၢ်ြတီကအိၣ်ယံာ်၀ဲထဲလဲၣ် ပတသ့ၣ်ညါဘၣ်." အ၀ဲဒၣ်စံး, "တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘီ မ့တအိၣ်လၢၤဘၣ်ဒီး တၢ် ကဟ့ၣ်ခွဲးတၢ်
လဲၤနုာ်န့ၣ်လီၤ."
ဖဲ ၂၀၁၇ ရၢၢ်ခၢၣ်ကီၢ်စဲၣ် မ့ၢ်ဟီၣ်က၀ီၤလၢ သုးနုာ်လီၤမၤတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအဒိၣ်အမုၢ် ဖဲရိၣ်ဟ့ၣ်ယၣ်မူးစလ့ၣ် ပှၤပူထီၣ်တၢ် ထီၣ်ခး သုးတၢ်လီၢ်၀ံၤအလီၢ်ခံ,
ဒီးရိၣ်ဟ့ယၣ်ပှၤ ၇၃၀,၀၀၀ ဃၣ်ဃၣ် ဘၣ်စံၣ်နုာ်အိၣ်လၢ မုၢ်နုာ်ကီၢ်ဘူး ဘဲကလဲဒ့ၡ်န့ၣ်လီၤ.
ရၢၢ်ခၢၣ်သုးမုၢ်, လၢအပူၤကွံာ်တယံာ်ဘၣ် ထီၣ်ခးပယီၤသုးတၢ်လီၢ်, ဃ့၀ဲလၢကန့ၢ်ဘၣ်နီၢ်ကစၢ်တၢ်ပၢလီၤသးအါထီၣ် လၢလီၢ်ခၢၣ် သးပဒိၣ်အိၣ်,
လၢရၢၢ်ခၢၣ်ကီၢ်စဲၣ်အဂီၢ် ဖဲပှၤနီၣ်ဂံၢ်အါဒၣ်တက့ၢ်မ့ၢ် ရၢၢ်ခၢၣ်ကလုာ်ဒူၣ်ဘါသီခါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.