လၢတီၤကၠိအပူၤတၢ်စးထီၣ်သိၣ်လိဝဲတလၢၤကျိာ်
လၢတီၤကၠိအပူၤတၢ်စးထီၣ်သိၣ်လိဝဲတလၢၤကျိာ်
Independent Mon News Agency, 05 Feb 2014
URL: http://monnews.org/2014/02/05/mon-language-introduced-schools/
ကၠိလၢအိၣ်လၢသၣ်ဖၠူၣ်စယၣ်ဝ့ၢ်တလၢၤကီၢ်စဲၣ်အပူၤတၢ်စးထီၣ်သိၣ်လိဝဲတလၢၤကျိာ်ဒ်တၢ်သိၣ်လိလံာ်တဘ့ၣ်အသိးလၢတီၤကၠိအပူၤန့ၣ်လီၤ.ဒီးတီၤလၢအိၣ်ကလီသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ်
ဒ်သိးအသုတလီၢ်ကွဲလၢာ်ဂီၤတၢ်ဆၢကတီၢ်ကလီကလီတဂ့ၤအဂီၢ်တၢ်သိၣ်လိဝဲတလၢၤကျိာ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
“တီၤလၢအအိၣ်ကလီန့ၣ်ကၠိဖိအဆံးသ့ၣ်တဖၣ်အါဒၣ်တက့ၢ်လိၢ်ကွဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိလၢကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ်ကလိၢ်ကွဲအလီၢ်တၢ်သိၣ်လိဝဲဒၣ်တလၢၤကျိာ်န့ၣ်”အဂ့ၢ်တီၤထီကၠိနီၣ်ဂံၢ်(၁)ကၠိခိၣ်
အူတ့ၣ်ဝ့စံးဘၣ်တလၢၤတၢ်ကစီၣ်န့ၣ်လီၤ.
“ကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ်အဝဲသ့ၣ်သးအိၣ်မၤလိဝဲတလၢၤကျိာ်န့ၣ်လီၤ. ကၠိဖိမိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲဒၣ်စ့ၢ် ကီးန့ၣ်လီၤ.”ကၠိဖိလၢတမ့ၢတလၢၤသ့ၣ်တဖၣ်ဒၣ်လဲာ်သးမုာ်ဝဲလၢကမၤလိဝဲဒၣ်
စ့ၢ်ကီးအဂ့ၢ်အူတ့ၣ်ဝ့စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
စးထီၣ်လၢလါယနူၤအါရံၤတဝာ်လံၤလံၤကၠိသရၣ်သရၣ်မုၣ် ၄ ဂၤလၢအမ့ၢ်သၢတီၤဒီးလွံၢ်တီၤကၠိဖိ၂၀၀ ဂၤအတီၤသရၣ်တဖၣ်စးထီၣ်သိၣ်လိဝဲဒၣ်တလၢၤကျိာ်လံန့ၣ်လီၤ.တၢ်သိၣ်လိဒံးထဲဒၣ်တီၤဖုၣ်
သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဒီးတၢ်မၤလိနံၣ်လၢကဟဲမုၢ်လၢ်စ့ၢ်ကီးလၢတၢ်ကသိၣ်လိဃုာ်ဒီးတီၤထီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.ကၠိအဝဲအံၤစးထီၣ်လၢတီၤဖိသၣ်ဒီးအိၣ်တုၤလၢအတီၤတဆံန့ၣ်လီၤ.
လၢဆံဖှိၣ်န့ၣ်အကတီၢ်တၢ်သိၣ်လိဝဲဒ်တဖိးဒီးသဲစးဝံၤအလီၢ်ခံတုၤမ့ၢ်ကမျၢၢ်တဝာ်အပဒိၣ်ကဲထီၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးယာ်လၢတၢ်ကသိၣ်လိဝဲကလုာ်ဒူၣ်အကျိာ်န့ၣ်လီၤ.ဘၣ်ဆၣ်တၢ်ကဘၣ်
သိၣ်လိအီၤလၢတီၤကၠိအဆၢကတီၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ.လၢကလုာ်ဒူၣ်ကျိာ်အလံာ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်တၢ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်လၢပဒိၣ်ကတူၢ်ဝဲတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့န့ၣ်လီၤ.
“လၢပဝ့ၢ်အံၤသးစၢ်လၢခံတစိၤအဂီၢ်မ့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဂ့ၤလၢအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်ကသ့ဖးသ့ကွဲးဝဲဒၣ်တလၢၤအကျိာ်န့ၣ်”အဂ့ၢ်ကၠိဖိမိၢ်ပၢ်နဲၣ်အီၣ်စိစံးဝဲဒၣ်ဒီးတၢ်မ့ၢ်စးထီၣ်အီၤလၢတၢ်မၤလိကၠိအဆၢကတီၢ်
ကဂ့ၤဒိၣ်တက့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဒ်သိးအသုတလီၢ်ကွဲလၢာ်ဂီၤတၢ်ဆၢကတီၢ်ကလီကလီတဂ့ၤအဂီၢ်တၢ်သိၣ်လိဝဲတလၢၤကျိာ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
“တီၤလၢအအိၣ်ကလီန့ၣ်ကၠိဖိအဆံးသ့ၣ်တဖၣ်အါဒၣ်တက့ၢ်လိၢ်ကွဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိလၢကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ်ကလိၢ်ကွဲအလီၢ်တၢ်သိၣ်လိဝဲဒၣ်တလၢၤကျိာ်န့ၣ်”အဂ့ၢ်တီၤထီကၠိနီၣ်ဂံၢ်(၁)ကၠိခိၣ်
အူတ့ၣ်ဝ့စံးဘၣ်တလၢၤတၢ်ကစီၣ်န့ၣ်လီၤ.
“ကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ်အဝဲသ့ၣ်သးအိၣ်မၤလိဝဲတလၢၤကျိာ်န့ၣ်လီၤ. ကၠိဖိမိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲဒၣ်စ့ၢ် ကီးန့ၣ်လီၤ.”ကၠိဖိလၢတမ့ၢတလၢၤသ့ၣ်တဖၣ်ဒၣ်လဲာ်သးမုာ်ဝဲလၢကမၤလိဝဲဒၣ်
စ့ၢ်ကီးအဂ့ၢ်အူတ့ၣ်ဝ့စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
စးထီၣ်လၢလါယနူၤအါရံၤတဝာ်လံၤလံၤကၠိသရၣ်သရၣ်မုၣ် ၄ ဂၤလၢအမ့ၢ်သၢတီၤဒီးလွံၢ်တီၤကၠိဖိ၂၀၀ ဂၤအတီၤသရၣ်တဖၣ်စးထီၣ်သိၣ်လိဝဲဒၣ်တလၢၤကျိာ်လံန့ၣ်လီၤ.တၢ်သိၣ်လိဒံးထဲဒၣ်တီၤဖုၣ်
သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဒီးတၢ်မၤလိနံၣ်လၢကဟဲမုၢ်လၢ်စ့ၢ်ကီးလၢတၢ်ကသိၣ်လိဃုာ်ဒီးတီၤထီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.ကၠိအဝဲအံၤစးထီၣ်လၢတီၤဖိသၣ်ဒီးအိၣ်တုၤလၢအတီၤတဆံန့ၣ်လီၤ.
လၢဆံဖှိၣ်န့ၣ်အကတီၢ်တၢ်သိၣ်လိဝဲဒ်တဖိးဒီးသဲစးဝံၤအလီၢ်ခံတုၤမ့ၢ်ကမျၢၢ်တဝာ်အပဒိၣ်ကဲထီၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးယာ်လၢတၢ်ကသိၣ်လိဝဲကလုာ်ဒူၣ်အကျိာ်န့ၣ်လီၤ.ဘၣ်ဆၣ်တၢ်ကဘၣ်
သိၣ်လိအီၤလၢတီၤကၠိအဆၢကတီၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ.လၢကလုာ်ဒူၣ်ကျိာ်အလံာ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်တၢ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်လၢပဒိၣ်ကတူၢ်ဝဲတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့န့ၣ်လီၤ.
“လၢပဝ့ၢ်အံၤသးစၢ်လၢခံတစိၤအဂီၢ်မ့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဂ့ၤလၢအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်ကသ့ဖးသ့ကွဲးဝဲဒၣ်တလၢၤအကျိာ်န့ၣ်”အဂ့ၢ်ကၠိဖိမိၢ်ပၢ်နဲၣ်အီၣ်စိစံးဝဲဒၣ်ဒီးတၢ်မ့ၢ်စးထီၣ်အီၤလၢတၢ်မၤလိကၠိအဆၢကတီၢ်
ကဂ့ၤဒိၣ်တက့ၢ်န့ၣ်လီၤ.