ဟီၣ်ခိၣ်ကပံာ်လီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲခီဖျိအ့ရှၢၣ်ကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်အဂီၢ်ပှၤမၤစံးဖိတဖၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်က့ၤဝဲစ့အီၣ်လီး
ဟီၣ်ခိၣ်ကပံာ်လီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲခီဖျိအ့ရှၢၣ်ကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်အဂီၢ်ပှၤမၤစံးဖိတဖၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်က့ၤဝဲစ့အီၣ်လီး
Karen News, 16 Mar 2014
URL: http://karennews.org/2014/03/farmers-compensated-for-land-loss-to-asia-highway.html/
ကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်ဒီးကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ခီပနံာ်လၢနုာ်လီၤပၣ်ဃုာ်ဝဲဖဲတၢ်တ့ထီၣ်အ့ရှၢၣ်ကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်အံၤဟ့ၣ်လီၤက့ၤစ့အီၣ်လီးဆူဟီၣ်ခိၣ်ကစၢ်လၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤခီဖျိတၢ်တ့ထီၣ်ကျဲတဖၣ်
အဃိန့ၣ်လီၤ.ဘၣ်ဆၣ်ဒီးဟီၣ်ခိၣ် ကစၢ်တနီၤနီၤစံးဝဲလၢအဝဲသ့ၣ်တဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲစ့အီၣ်လီးဒ်ပှၤန့ၢ်စိန့ၢ်ကမီၤတဖၣ်အၢၣ်လီၤတ့ၢ်ဝဲလၢကဟ့ၣ်ဝဲအသိးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဟီၣ်ခိၣ်ကစၢ်တဖၣ်အဟီၣ်ခိၣ်ကပံာ်ဘၣ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤဝဲဒၣ်ခီဖျိကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ခီပနံာ်(SEE SANG)တ့ထီၣ်ဝဲကျဲမုၢ် ဖးဒိၣ်လၢမၠၣ်ဝတံၣ်ဒီးသံၣ်ငါညံၣ်နီၣ်အဘၢၣ်စၢၤဖဲကီၢ်တရံး,ကညီကီၢ်စဲၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
ကညီကီၢ်စဲၣ်ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ်အူစီၣ်မ့လၢအလဲၤထီၣ်မူးအံၤစံးဝဲ,ဟီၣ်ခိၣ်ကစၢ်တဖၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်က့ၤဝဲစ့အီၣ်လီးဖဲလါမးရှး(၇)သီအနံၤဖဲကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်ပၢဆှၢတၢ်ဝဲၤဒၢးန့ၣ်လီၤ.ပှၤလၢအဟီၣ်ခိၣ်ကပံာ် ဟးဂူာ်ဟးဂီၤကွံာ်ဝဲတဖၣ ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤက့ၤအီၤလၢစ့ဖဲလၢအဝဲသ့ၣ်ဆဲးလီၤစုမုၢ်ကျၢၢ်ဒီးပှၤန့ၢ်စိန့ၢ်ကမီၤတဖၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ.
အူစီၣ်မ့စံးဘၣ်ကညီတၢ်ကစီၣ်,“စ့အီၣ်လီးလၢဟီၣ်ခိၣ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤကွံာ်အဂီၢ်အံၤဟဲဝဲလၢကီၢ်စဲၣ်စ့တိာ်ပာ်ဒီးတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်တၢ်ဝဲၤကျိၤန့ၣ်လီၤ.”ပဒိၣ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲစ့အီၣ်လီး(၁.၅)ကကွဲၢ်ကၠးဖဲ
လၢ(SEE SANG) ခီပနံာ်ဟ့ၣ်လီၤ အါထီၣ်ဝဲစ့(၅၀၀,၀၀၀)ကၠးလၢဟီၣ်ခိၣ်တအ့ကၢၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.”
အူစီၣ်မ့စံးစ့ၢ်ကီးဝဲလၢစ့ပာ်ဖှိၣ်ခဲလၢာ်လၢတၢ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲဆူဟီၣ်ခိၣ်ကစၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤတဖၣ်မ့ၢ်ဝဲ (၁၇၇,၅၉၀,၀၀၀)ကၠးန့ၣ်လီၤ.
မါလၣ်မၠဲၣ်လၢကီၢ်တရံးတၢ်ဘျၢသဲစးဘျီၣ်ဒိၣ်နီၣ်ဂံၢ်(၁)ဃုာ်ဒီးစီကၠံၣ်လ့လၢအမ့ၢ်စဲးဖီကဟၣ်တၢ်မၤလီၢ်ဒီးလီမ့ၣ်ကိတိာ်ခိၣ်,အံၣ်ကၠံၣ်နံၣ်ယၢၢ်စူးဖိၣ်ဝီစံရိၣ်ခူ(Supot Wongsirojkul)လၢ(SEE SANG)ခီပနံာ်,ခ့ၣ်အဲၣ် ယူၣ်ခၢၣ်စးတဖၣ် ဒီးပှၤလီၢ်ကဝီၤဖိအါန့ၢ်တကယၤဂၤလၢအဟီၣ်ခိၣ်ကပံာ်လီၤမၢ်ကွံာ်တဖၣ်ဟဲထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်မူးအံၤန့ၣ်လီၤ.
ဖံဒီၣ်မ့ၣ်ရှံလၢအဟီၣ်ခိၣ်ကပံာ်ဘၣ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤကွံာ်တဂၤစံးဝဲဒၣ်လၢပှၤန့ၢ်စိန့ၢ်ကမီၤတဖၣ်တဟ့ၣ်လီၤအီၤစ့ အီၣ်လီးဒ်အဝဲသ့ၣ်အၢၣ်လီၤတ့ၢ်အီၤအသိးလၢလၢပှဲၤပှဲၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
“အဆိကတၢၢ်ပဒိၣ်စံးဝဲလၢပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်စ့အီၣ်လီး(၃)ကကွဲၢ်ကၠးလၢဟီၣ်ခိၣ်တအ့ကၢၢ်အဂီၢ်ဘၣ်ဆၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲထဲ(၁.၅)ကကွဲၢ်ကၠးလၢဟီၣ်ခိၣ်တအ့ကၢၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.ပဂ့ၢ်လိာ်အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ဃးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ အဖီခိၣ်အဃိအဝဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်လီၤက့ၤပှၤ(၂)ကကွဲၢ်ဒီးပတူၢ်လိာ်က့ၤဝဲန့ၣ်လီၤ.”
ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤပဒိၣ်စီၤမီထူစံးဝဲ,“မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၤဒိၣ်မးလၢလီၢ်ကဝီၤဖိတဖၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲစ့အီၣ်လီးလၢအဝဲသ့ၣ်အဟီၣ်ခိၣ်ကပံာ်လီၤမၢ်ကွံာ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.ပသးမံလၢပထံၣ်ဘၣ်ပှၤ
ကမျၢၢ်တဖၣ်ဒိးန့ၢ် ဘၣ်ဝဲစ့အီၣ်လီးအဃိန့ၣ်လီၤ.”
တၢ်တ့ထီၣ်အ့ရှၢၣ်ကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်အံၤမ့ၢ်ဝဲကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ဒီးကီၢ်ပယီၤအတၢ်တိာ်ကျဲၤလၢအလီၤလၢဝဲစ့(၁,၁၄၀)ကကွဲၢ်ဘးဒီးစ့ပာ်ကီၤအံၤဟဲခီဖျိဝဲလၢအ့ရှၢၣ်တၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်စ့တၢးဖဲ
ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်စးထီၣ်တ့ကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ် အံၤဖဲ(၂၀၀၄)နံၣ်ဘၣ်ဆၣ်ဒီးဘၣ်တၢ်ပာ်ပတုာ်ကွံာ်အီၤဖဲ(၂၀၀၅) နံၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤစးထီၣ်က့ၤဝဲဖဲလါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ်(၂၀၁၂)နံၣ်ဖဲလၢကီၢ်ပယီၤသုးမုၢ်ဒိၣ်ဒီး ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်အဘၢၣ်စၢၤတၢ်ပတုာ်တၢ်ခးတၢ်အၢၣ်အီလီၤအိၣ်ထီၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ.တၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤတၢ်တိာ်ပာ်လၢကဝံၤဝဲဒၣ်ဖဲလါအ့ဖြ့ၣ်၂၀၁၄ နံၣ်န့ၣ်လီၤ.
အဃိန့ၣ်လီၤ.ဘၣ်ဆၣ်ဒီးဟီၣ်ခိၣ် ကစၢ်တနီၤနီၤစံးဝဲလၢအဝဲသ့ၣ်တဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲစ့အီၣ်လီးဒ်ပှၤန့ၢ်စိန့ၢ်ကမီၤတဖၣ်အၢၣ်လီၤတ့ၢ်ဝဲလၢကဟ့ၣ်ဝဲအသိးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဟီၣ်ခိၣ်ကစၢ်တဖၣ်အဟီၣ်ခိၣ်ကပံာ်ဘၣ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤဝဲဒၣ်ခီဖျိကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ခီပနံာ်(SEE SANG)တ့ထီၣ်ဝဲကျဲမုၢ် ဖးဒိၣ်လၢမၠၣ်ဝတံၣ်ဒီးသံၣ်ငါညံၣ်နီၣ်အဘၢၣ်စၢၤဖဲကီၢ်တရံး,ကညီကီၢ်စဲၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
ကညီကီၢ်စဲၣ်ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ်အူစီၣ်မ့လၢအလဲၤထီၣ်မူးအံၤစံးဝဲ,ဟီၣ်ခိၣ်ကစၢ်တဖၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်က့ၤဝဲစ့အီၣ်လီးဖဲလါမးရှး(၇)သီအနံၤဖဲကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်ပၢဆှၢတၢ်ဝဲၤဒၢးန့ၣ်လီၤ.ပှၤလၢအဟီၣ်ခိၣ်ကပံာ် ဟးဂူာ်ဟးဂီၤကွံာ်ဝဲတဖၣ ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤက့ၤအီၤလၢစ့ဖဲလၢအဝဲသ့ၣ်ဆဲးလီၤစုမုၢ်ကျၢၢ်ဒီးပှၤန့ၢ်စိန့ၢ်ကမီၤတဖၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ.
အူစီၣ်မ့စံးဘၣ်ကညီတၢ်ကစီၣ်,“စ့အီၣ်လီးလၢဟီၣ်ခိၣ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤကွံာ်အဂီၢ်အံၤဟဲဝဲလၢကီၢ်စဲၣ်စ့တိာ်ပာ်ဒီးတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်တၢ်ဝဲၤကျိၤန့ၣ်လီၤ.”ပဒိၣ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲစ့အီၣ်လီး(၁.၅)ကကွဲၢ်ကၠးဖဲ
လၢ(SEE SANG) ခီပနံာ်ဟ့ၣ်လီၤ အါထီၣ်ဝဲစ့(၅၀၀,၀၀၀)ကၠးလၢဟီၣ်ခိၣ်တအ့ကၢၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.”
အူစီၣ်မ့စံးစ့ၢ်ကီးဝဲလၢစ့ပာ်ဖှိၣ်ခဲလၢာ်လၢတၢ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲဆူဟီၣ်ခိၣ်ကစၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤတဖၣ်မ့ၢ်ဝဲ (၁၇၇,၅၉၀,၀၀၀)ကၠးန့ၣ်လီၤ.
မါလၣ်မၠဲၣ်လၢကီၢ်တရံးတၢ်ဘျၢသဲစးဘျီၣ်ဒိၣ်နီၣ်ဂံၢ်(၁)ဃုာ်ဒီးစီကၠံၣ်လ့လၢအမ့ၢ်စဲးဖီကဟၣ်တၢ်မၤလီၢ်ဒီးလီမ့ၣ်ကိတိာ်ခိၣ်,အံၣ်ကၠံၣ်နံၣ်ယၢၢ်စူးဖိၣ်ဝီစံရိၣ်ခူ(Supot Wongsirojkul)လၢ(SEE SANG)ခီပနံာ်,ခ့ၣ်အဲၣ် ယူၣ်ခၢၣ်စးတဖၣ် ဒီးပှၤလီၢ်ကဝီၤဖိအါန့ၢ်တကယၤဂၤလၢအဟီၣ်ခိၣ်ကပံာ်လီၤမၢ်ကွံာ်တဖၣ်ဟဲထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်မူးအံၤန့ၣ်လီၤ.
ဖံဒီၣ်မ့ၣ်ရှံလၢအဟီၣ်ခိၣ်ကပံာ်ဘၣ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤကွံာ်တဂၤစံးဝဲဒၣ်လၢပှၤန့ၢ်စိန့ၢ်ကမီၤတဖၣ်တဟ့ၣ်လီၤအီၤစ့ အီၣ်လီးဒ်အဝဲသ့ၣ်အၢၣ်လီၤတ့ၢ်အီၤအသိးလၢလၢပှဲၤပှဲၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
“အဆိကတၢၢ်ပဒိၣ်စံးဝဲလၢပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်စ့အီၣ်လီး(၃)ကကွဲၢ်ကၠးလၢဟီၣ်ခိၣ်တအ့ကၢၢ်အဂီၢ်ဘၣ်ဆၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲထဲ(၁.၅)ကကွဲၢ်ကၠးလၢဟီၣ်ခိၣ်တအ့ကၢၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.ပဂ့ၢ်လိာ်အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ဃးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ အဖီခိၣ်အဃိအဝဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်လီၤက့ၤပှၤ(၂)ကကွဲၢ်ဒီးပတူၢ်လိာ်က့ၤဝဲန့ၣ်လီၤ.”
ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤပဒိၣ်စီၤမီထူစံးဝဲ,“မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၤဒိၣ်မးလၢလီၢ်ကဝီၤဖိတဖၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲစ့အီၣ်လီးလၢအဝဲသ့ၣ်အဟီၣ်ခိၣ်ကပံာ်လီၤမၢ်ကွံာ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.ပသးမံလၢပထံၣ်ဘၣ်ပှၤ
ကမျၢၢ်တဖၣ်ဒိးန့ၢ် ဘၣ်ဝဲစ့အီၣ်လီးအဃိန့ၣ်လီၤ.”
တၢ်တ့ထီၣ်အ့ရှၢၣ်ကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်အံၤမ့ၢ်ဝဲကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ဒီးကီၢ်ပယီၤအတၢ်တိာ်ကျဲၤလၢအလီၤလၢဝဲစ့(၁,၁၄၀)ကကွဲၢ်ဘးဒီးစ့ပာ်ကီၤအံၤဟဲခီဖျိဝဲလၢအ့ရှၢၣ်တၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်စ့တၢးဖဲ
ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်စးထီၣ်တ့ကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ် အံၤဖဲ(၂၀၀၄)နံၣ်ဘၣ်ဆၣ်ဒီးဘၣ်တၢ်ပာ်ပတုာ်ကွံာ်အီၤဖဲ(၂၀၀၅) နံၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤစးထီၣ်က့ၤဝဲဖဲလါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ်(၂၀၁၂)နံၣ်ဖဲလၢကီၢ်ပယီၤသုးမုၢ်ဒိၣ်ဒီး ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်အဘၢၣ်စၢၤတၢ်ပတုာ်တၢ်ခးတၢ်အၢၣ်အီလီၤအိၣ်ထီၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ.တၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤတၢ်တိာ်ပာ်လၢကဝံၤဝဲဒၣ်ဖဲလါအ့ဖြ့ၣ်၂၀၁၄ နံၣ်န့ၣ်လီၤ.