ခိၣ်ဃၢၤတၢ်အိၣ်သးလၢတဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စး,တၢ်ရ့လိာ်မၤသကိးတၢ်ဒီးစ့မိၢ်ပှၢ်လၢတၢ်ကူၣ်လဲမၤကၤတၢ်အဂီၢ်တအိၣ်ဘၣ်-တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤမ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီအခိၣ်သ့ၣ်လၢကီၢ်ပယီၤဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.ဘၣ်ဆၣ်ဒ်ထံကီၢ်အံၤအိးဟိထီၣ် အသးကွ့ၢ်ကွ့ၢ်အသိး,ကိၢ်ပယီၤပှၤသးစၢ်ကူၣ်လဲမၤကၤတၢ်ကရၢကရိဆၢမုၢ်လၢ်ဝဲလၢကထံၣ်ဘၣ်အါထီၣ်ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်စးထီၣ်မၤအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲမုၢ်ကျိၤဝဲၤကွာ်တၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.မုၢ်မဆါတနံၤအံၤတၢ်ကရၢကရိအိၣ်ဒီးအကရၢဖိ(၃၀၀) ဂၤ,နာ်သက့မုၢ်လၢ်ဝဲလၢဖဲ(၂၀၁၆)နံၣ်အတီၢ်ပူၤကအိၣ်ဒီးကရၢဖိ(၁၅၀၀)ဂၤန့ၣ်လီၤ.

ထိထိနဲၣ်လၢအသးအိၣ်(၃၉)နံၣ်စးထီၣ်အတၢ်ကူၣ်လဲမၤကၤအဆိကတၢၢ်ခီဖျိအဆါဝဲအၤလူကဘျံးဆဲးသိ(potatochips)ဖဲအပူၤကွံာ်(၁၃)နံၣ်,ဘၣ်ဆၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ်ဃိးလါဝံၤအလီၢ်ခံအတၢ်ဖံးတၢ်မၤအံၤတကထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အဝဲဆဲးမၤတၢ်ကူၣ်လဲမၤကၤလၢအဂုၤအဂၤတဘျုးခါဘၣ်ဆၣ်တၢ်မၤတကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ.“ယပၢ်တဲယၤ,‘နပျုၢ်လံနကျိၣ်နစ့သ့ၣ်တဖၣ်ကလၢာ်ကွံာ်(ရှူကွံာ်)ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်ပဘၣ်တၢ်သိၣ်လိပှၤဒ်သိးပကကဲထီၣ်ပှၤလၢအမၤတၢ်လၢအန့ၢ်ဘၣ်လါလဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.ပမ့ၢ်ကွၢ်ပဟံၣ်ဖိဃီဒီးပတံၤသကိးသ့ၣ်တဖၣ်,ပှၤခဲလၢာ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ်ပှၤလၢအမၤတၢ်လၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ်လါလဲန့ၣ်လီၤ.လၢတၢ်ဂ့ၢ်ဒ်အံၤသ့ၣ် တဖၣ်အဖီခိၣ်နကကဲထီၣ်ပှၤကူၣ်လဲမၤကၤတၢ်ဖိတဂၤအဂီၢ်ကျဲတအိၣ်ဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ.လၢတၢ်န့ၣ်အဃိပှၤကီၢ်ပယီၤဖိသ့ၣ်တဖၣ်တအဲၣ်ဒိးမၤတၢ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘီဘၣ်န့ၣ်အဂ့ၢ်,အဝဲစံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဘၣ်ဆၣ်ထိထိနဲၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်သးဂၢၢ်ကျၢၤဒီးဆဲးမၤတၢ်မၤလၢအိၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်အံၤကွ့ၢ်ကွ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.မုၢ်မဆါတနံၤအံၤအဝဲမ့ၢ်ဝဲတၢ်ဃုန့ၢ်တၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအကျိၤအကျဲဒီးတၢ်ပၢဆှၢတၢ်ကူၣ်လဲမၤကၤခီပနံာ်လၢအမ့ၢ်ဘျူအိရှၢၣ်တၢ်ပၢဆှၢတၢ် ဖံးတၢ်မၤ(Blue Ocean Operating Management) အကစၢ်ဒီးမ့ၢ်ဝဲပှၤလၢအပၢဆှၢဝဲခီပနံာ်အံၤန့ၣ်လီၤ.

ခီပနံာ်အံၤအိၣ်ဒီးတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအလီၢ်လၢအလီၤလၢအမဲရကၣ်ဒီလၣ်(၂၅)ကကွဲၢ်ဒီးမ့ၢ်ဝဲတၢ်ဆဲးကျိးအဝဲၤလီၢ်ခၢၣ်သးလၢထံကီၢ်အါဘ့ၣ်ခီပနံာ်ပာ်ဖှိၣ်တဖၣ်အဂီၢ်,ဒ်အမ့ၢ်စဲမ်စူန်ဒီးထဲလံနိ(Samsung and Telenor)ခီပနံာ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တနံၣ်ညါအံၤအဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲအၣ်စံၣ်ယၣ်ကီၢ်ပယီၤသးစၢ်ပှၤကူၣ်လဲမၤကၤတၢ်(ASEAN Myanmar Young Entrepreneurs)အတၢ်ဟ့ၣ်လၤဟ့ၣ်ကပီၤအခိၣ်ဖးန့ၣ်လီၤ.

“ယတၢ်ဆိကမိၣ်ပာ်သးန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ,ဘၣ်မနုၤယတကဲထီၣ်ပှၤကူၣ်လဲမၤကၤတၢ်လၢခီပနံာ်ဖးဒိၣ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်.ခံမံၤတမံၤယမ့မ့ၢ်ပှၤကူၣ်လဲမၤကၤတၢ်တဂၤန့ၣ်ဒီးယဟ့ၣ်မၤစၢၤတၢ်ဆူယပှၤတဝၢသ့ဝဲဒီးယဟ့ၣ်မၤစၢၤယပှၤကလုာ်သ့ဝဲအဂ့ၢ်” အဝဲစံးဝဲန့ၣ်လီၤ.

ပှၤကူၣ်လဲမၤကၤတၢ်လၢကီၢ်ပယီၤပူၤအါဂၤစးထီၣ်ကူၣ်လဲမၤကၤတၢ်လၢတအိၣ်ဒီးတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤဒီးတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ.လၢတၢ်န့ၣ်အဃိအဝဲသ့ၣ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒၣ်လၢတၢ်ကဘၣ်မၤဒံးတၢ်အိၣ်အါမးလၢကမၤဆူၣ်ထီၣ်တၢ်ကူၣ်လဲမၤကၤ တၢ်အသးသဟီၣ်ဖဲန့ၣ်လီၤ.

လၢတၢ်စးထီၣ်သီတၢ်တိာ်ကျဲၤအဖီလာ်,အ့ရှၢၣ်တၢ်ကစီၣ်အကျိၤဒီးလံသါဖၠၣ်စိမိၤခီလ့းလၢဝ့ၢ်တကူၣ်,လီၢ်ကဝီၤပှၤကူၣ်လဲမၤကၤတၢ်သးစၢ်တဖၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဆၢမုၢ်လၢ်လၢကမၤလိန့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်သ့ၣ်အရ့ဒိၣ်လၢတၢ်ကစးထီၣ်မၤတၢ်ကူၣ်လဲမၤ တၢ်တၢ်န့ၣ်လီၤ.ပှၤရဲၣ်ကျဲၤတၢ်ကဃုထၢဝဲပှၤလၢကနုာ်လီၤပၣ်ဃုာ်လၢကီၢ်ပယီၤအတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤန့ၣ်လီၤ.ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲအမဲရကၣ်ဒီလၣ်(၂,၀၀၀)ဒီးပြၢလိာ်အသးဒီးလီၢ်ကဝီၤပှၤကူၣ်လဲမၤကၤတၢ်ကဒဲကဒဲလၢကီၢ်စံၣ်ကၣ် ပူၣ်အပူၤလၢကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲခိၣ်ဖးလၢအမ့ၢ်ကျိၣ်စ့တၢ်မၤစၢၤခီဖျိပှၤဘျၢလီၤစ့လၢသူၣ်ဂ့ၤသးဝါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

အီၣ်စိသါလၢအမ့ၢ်ဝဲကီၢ်ပယီၤပှၤသးစၢ်တၢ်ကူၣ်လဲမၤကၤတၢ်ကရၢကရိအပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤခံဂၤတဂၤစံးဝဲ,“ခဲအံၤတၢ်ကရၢကရိဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်မၤလိဝဲၤလီၢ်ခၢၣ်သးတတီၤန့းလီၤ.ဖဲန့ၣ်တၢ်ကရၢကရိသိၣ်လိပှၤလၢကဘၣ်စးထီၣ်ကူၣ်လဲမၤကၤ တၢ်ဒ်လဲၣ်,ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဃုတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအကျိၤအကျဲလၢကထုးထီၣ်ဆါအဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ်အဂီၢ်ဒီးတၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢအထုးထီၣ်ဝဲတဖၣ်အံၤဆါဝဲန့ၢ်ဂ့ၤဆံးအါလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်ခံမံၤတမံၤလၢတၢ်ကရၢကရိမၤဝဲအံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်မၤစၢၤဒုး ထံၣ်လိာ်ပှၤလၢအစးထီၣ်ကူၣ်လဲမၤကၤတၢ်သီသီတဖၣ်အံၤဒီးပှၤဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤဟ့ၣ်လီၤစ့မိၢ်ပှၢ်တဖၣ်လၢအဲၣ်ဒိးဘျၢလီၤစ့ဒီးအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်,ဒ်သိးဒီးပှၤစးထီၣ်သီတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ် အတၢ်ဖံးတၢ်မၤကလဲၤထီၣ်လဲၤထီဝဲဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ကရၢကရိအဲၣ်ဒိးစ့ၢ်ကီးဝဲလၢကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်ကစးထီၣ်ဝဲတၢ်မၤစှၤလီၤတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ခိတၢ်သွဲဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ်ကျဲသနူလၢကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအါထီၣ်ပှၤကူၣ်လဲမၤကၤတၢ်တဖၣ်လၢကမၤထွဲအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.