တနွံညါအံၤအတီၢ်ပူၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲတၢ်ကရၢကရိလၢဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအလံာ်ပတြီာ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤလၢကဟံးထီၣ်
ဖီၣ်ထီၣ်ဝဲပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိလၢအိၣ်ဆိးဖဲကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ဒဲကဝီၤပူၤ(၁၁၀,၀၀၀)ဂၤအတၢ်က့ၤကဒါက့ၤလၢအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲဒ်လၢအတၢ်သးအိၣ်
အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလံာ်ပတြီာ်အံၤအဖီခိၣ်ထံၣ်န့ၢ်ဝဲဒဲကဝီၤခိၣ်နၢ်တဖၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်ခီဆၢက့ၤလၢအလီၤဆီလိာ်အသးတဖၣ်န့ၣ်
လီၤ.

ခဲအံၤလၢကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်ဆၢဒဲကဝီၤခွံဖျၢၣ်အပူၤပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲအါန့ၢ်ဒံး(၁၁၀,၀၀၀)ဂၤန့ၣ်လီၤ.တၢ်ကတိၤသကိးဘၣ်
ဃးနီၢ်ကစၢ်တၢ်သးအိၣ်တၢ်က့ၤကဒါက့ၤဖဲတယံာ်တမီၢ်ဒံးဘၣ်အံၤအဖီခိၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်ဖုးသံပျီၢ်ဂီၤဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်တမံၤလၢပှၤဒဲကဝီၤဖိလၢ
အအိၣ်သူၣ်လီၤတ့ၢ်လံအသးအါန့ၢ်ဒံးအနံၣ်(၃၀)သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဂီၢ်ခီဖျိအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဒံးလၢတၢ်သးဒ့ဒီဘၣ်ဃးကီၢ်ပယီၤကမျၢၢ်ပ
ဒိၣ်အတၢ်ပၢတၢ်ြပးခဲကနံၣ်အံၤအဖၢမုၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ.တၢ်ပာ်ဖျါဝဲဒၣ်ဖဲလၢကီၢ်ပယီၤတၢ်လီၢ်အါတီၤ,ပၣ်ဃုာ်ဒီးကညီကီၢ်စဲၣ်အပူၤတၢ်ဒုးတၢ်ယၤ
သ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဒံးဝဲအဖၢမုၢ်န့ၣ်လီၤ.

လံာ်တၢ်ကွဲးပတြီာ်အခိၣ်တီလၢအမ့ၢ် “နီၢ်ကစၢ်တၢ်သးအိၣ်တၢ်က့ၤကဒါက့ၤအဂီၢ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤအတၢ်တိာ်ကျဲၤ”အံၤဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤခီဖျိ
သရၣ်ဖးဒိၣ်(Iain Hall)လၢအမ့ၢ်ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢအပှၤပၢဆှၢတၢ်မူဒါခိၣ်လီၢ်လၤဒိၣ်ထီ,ဖဲလမုၢ်ယူာ်အနံၤတၢ်ကးတံာ်ပဲတြီတၢ်
အိၣ်ဖှိၣ်အကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.ဒဲကဝီၤခိၣ်နၢ်(၇၀)ဂၤပၣ်ဃုာ်ဒီးကရၢသဘျ့လၢအဘၣ်ထွဲဘၣ်ဃးတဖၣ်ဟဲထီၣ်ဝဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.တၢ်အိၣ်
ဖှိၣ်အံၤဘၣ်တၢ်မၤအီၤသၢလါတဘျီခီဖျိကရၢဘၣ်ထွဲမၤသကိးတၢ်ဘၣ်ဃးပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိလၢကီၢ်ဆၢဒီတကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအတၢ်ဂ့ၢ်ကီ
ဒ်သိးဒီးကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအဝဲသ့ၣ်အတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤဒီးတၢ်လိၣ်ဘၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤဟဲအိၣ်ထီၣ်ဝဲဖဲလၢတၢ်ထုးထီၣ်ရၤလီၤဝဲ “နီၢ်ကစၢ်တၢ်သးအိၣ်တၢ်က့ၤကဒါက့ၤအတၢ်မၤရဲၣ်ကျဲၤခိၣ်သ့ၣ်”ဖဲနံၣ်အခီၣ်ထံး
အတီၢ်အံၤဝံၤအလီၢ်ခံတယံာ်တမီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်မၤရဲၣ်ကျဲၤခိၣ်သ့ၣ်အံၤအါဒၣ်တက့ၢ်ဘၣ်ဃးဝဲဒၣ်ဒီးပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲနီၢ်ကစၢ်တၢ်သးအိၣ်
က့ၤကဒါက့ၤအဂီၢ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီမိၢ်ပှၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်ဖံးတၢ်မၤအတၢ်တိာ်ကျဲၤလၢတၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤဖဲမုၢ်ယူာ်အနံၤအံၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်
တၢ်ကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤလၢကမၤစၢၤတၢ်က့ၤအဂီၢ်,ဒ်အမ့ၢ်တၢ်ဝံစိာ်တီဆှၢ,တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤကမျၢၢ်လၢအိၣ်ဒီးတၢ်လိၣ်ဘၣ်လီၤလီၤဆီဆီသ့ၣ်တ
ဖၣ်(ဖိသ့ၣ်,သးပှၢ်ဒီးပှၤလၢအက့အကွဲၢ်တဖၣ်),ဒီးမၤလီၤတံၢ်ဝဲပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိတဖၣ်အနီၢ်ကစၢ်တၢ်သးအိၣ်က့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

သရၣ်မုၣ်ဘျူမ့ၣ်နဲၣ်စၣ်,လၢအမ့ၢ်(KRC)အနဲၣ်ရွဲၣ်သဃဲၤလၢအမ့ၢ်ပှၤပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤတၢ်လၢဒဲကဝီၤနွံဘ့ၣ်လၢအအိၣ်ဝဲလၢကီၢ်ဆၢစံးတ့ၢ်ဝဲ
ဖဲအ(email)ဖုၣ်ကိာ်အပူၤလၢ(KRC)တအိၣ်ဒီးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢကဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ(UNHCR)ဘၣ်ဃးတၢ်ဖံးတၢ်မၤအတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤဘၣ်
န့ၣ်လီၤ.ဖဲအဝဲအ(email)အပူၤအဝဲစံးဝဲလၢခ့ၣ်အၣ်စံၣ်(KRC)တပၣ်ဃုာ်ပၣ်ဂီၢ်ဝဲဖဲတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤအပူၤဘၣ်ဒီးတဘၣ်ထွဲဘၣ်ဃးစ့ၢ်ကီး
ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

သရၣ်ဘှဲၣ်စ့,(KRC)နဲၣ်ရွဲၣ်ခိၣ်တၢလၢအတၢ်ကတိၤကပုာ်လုာ်အပူၤစံးဝဲ,ပအိၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်တဆံးတက့ၢ်မ့ၢ်လၢပကတိၤသကိးတၢ်မၤ
ရဲၣ်ကျဲၤခိၣ်သ့ၣ်အလံာ်နဲၣ်ကျဲဝံၤဒီးခဲအံၤပသုးဃီၤပသးဆူတၢ်ဖံးတၢ်မၤအတၢ်တိာ်ကျဲၤန့ၣ်လီၤ.ဘၣ်ဆၣ်ပအိၣ်ဒီးတၢ်နာ်န့ၢ်ဝဲ(UNHCR)မ့ၢ်
လၢယဆိကမိၣ်ယဲဒၣ်လၢပကဘၣ်သ့ၣ်ညါပတၢ်အိၣ်မူပကဘၣ်လဲၤဆူလဲၣ်ဒီးပတၢ်အိၣ်မူခါဆူညါကမ့ၢ်ဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပအိၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဃးဒဲကဝီၤကပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤဝဲတၢ်ဖံးတၢ်မၤအတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.အဝဲတဲအါထီၣ်ကဒီးဝဲဒၣ်လၢ
(KRC)အသနူဘၣ်ဃးတၢ်က့ၤကဒါက့ၤအံၤကြၢးကဲထီၣ်အသးဖဲလၢတၢ်တၢ်ဆဲးလီၤဝဲကီၢ်ဒီတဘ့ၣ်တၢ်ပတုာ်တၢ်ခးအတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ
ဒီးတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်နီၢ်နီၢ်မ့ၢ်အိၣ်ထီၣ်အခါန့ၣ်လီၤ.

လူးဝံးစ်က့ၤဖိလၢအမ့ၢ်(KNRC)အနဲၢ်ရွဲၣ်တၢတဂၤလၢအပၢဆှၢဝဲကရ့ၣ်နံၣ်ဒဲကဝီၤခံဘ့ၣ်လၢအအိၣ်ဝဲဒၣ်လၢမဲၢ်ဟီၣ်စီၣ်တၢ်ပၢအဖီလာ်အံၤ
အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်ဝဲတၢ်ပာ်ဖျါအံၤဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့အဝဲဆိကမိၣ်ဝဲဒၣ်လၢတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤဟဲဆိဖုးတစဲးန့ၣ်လီၤ

တကတီၢ်ဃီအဝဲသ့ၣ်လူၤပိာ်ထွဲဝဲကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ဒီးကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်ခံဖုအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ်လီၤ.အဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်ဖဲလၢတၢ်ဃုထၢဝံၤအလီၢ်ခံတၢ်မ့ၢ်
ကဲထီၣ်အသးတမံၤမံၤဒီးပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲသ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်န့ၢ်ဘၣ်အခွဲးလၢကက့ၤကဒါန့ၣ်ဒီး(UNHCR)ကအဲၣ်ဒိးလူၤပိာ်ထွဲထီၣ်က့ၤတၢ်အိၣ်
သးဘၣ်ဃးကီၢ်ပယီၤဒီကလုာ်တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအမူးလၢတၢ်သ့ၣ်နံၤဖးသီမၤအီၤဖဲလါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ်ထီၣ် (၈)သီအနံၤန့ၣ်လီၤ.

ပဝဲတခီပတသ့ၣ်ညါဘၣ်ဃးတၢ်မၤရဲၣ်ကျဲၤခိၣ်သ့ၣ်အံၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဒံးဘၣ်,ဘၣ်ဆၣ်တၢ်တိာ်ကျဲၤလၢအဝဲသ့ၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအဖီခိၣ်ကဲ
ထီၣ်တၢ်ဘၣ်ယိၣ်တဆံးတက့ၢ်လၢပဝဲဒၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.ပတအဲၣ်ဒိမၢဆူၣ်ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိသ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်န့ၣ်အဂ့ၢ်,အဝဲစံး
ဝဲန့ၣ်လီၤ.

ဖဲမုၢ်ယူာ်အနံၤသရၣ်ဟီ(လ်)လၢအမ့ၢ်(UNHCR)အပှၤပၢဆှၢတၢ်မူဒါခိၣ်လၢလီၢ်လးဒိၣ်ထီလၢအပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အံၤရှဲပၠးဝဲဒၣ်လလံာ်ပတြီာ်
အံၤအိၣ်ထီၣ်ဝဲခီဖျိလၢဖဲလၢစှၤကိာ်လါအတီၢ်ပူၤ(UNHCR)ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်သံကွၢ်လီၤလီၤဆီဆီဘၣ်ဃးပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိသ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်
ပာ်လီၤအသးလၢကက့ၤကဒါက့ၤဆူအနီၢ်ကစၢ်အထံအကီၢ်န့ၣ်ဒီးတၢ်ကဘၣ်မၤအီၤဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်အံၤအဃိန့ၣ်လီၤ.အဝဲတဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဝဲ
ဒၣ်လၢတၢ်အဝဲအံၤမ့ၢ်ထဲဒၣ်လံာ်ပတြီာ်အခီၣ်ထံးတဘ့ၣ်ဧိၤန့ၣ်လီၤ.

ဖဲလၢအပူၤကွံာ်ခံနံၣ်သၢနံၣ်အတီၢ်ပူၤပစံးတ့ၢ်လံလၢတၢ်ကမၤတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤအဂီၢ်ဆိဒံးဝဲဒၣ်ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ.ဘၣ်ဆၣ်ဒီးဖဲ လၢအပူၤကွံာ်
ဃုလါပှၤအါဒ်အါဂၤကတိာ်သကိးဘၣ်ဃးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤအါထီၣ်ဝဲကွ့ၢ်ကွ့ၢ်အဃိဒီးပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဃ့ထီၣ်လီၤလီၤဆီဆီအဃိပစံးသကိး
လၢမ့မ့ၢ်ဒံးန့ၣ်ပကစးထီၣ်မၤတၢ်တိာ်ကျဲၤန့ၣ်လီၤ.ဖဲအပူၤကွံာ်တနံၤ(UNHCR)ပာ်ဖျါဝဲရှဲရှဲလၢဘၣ်ကီ ဘၣ်ခဲဖိသ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲတ
မုာ်တလၤဘၣ်ဃးတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤန့ၣ်ဒီးပကပာ်ပတုာ်ကွံာ်အီၤန့ၣ်အဂ့ၢ်,အဝဲစံးဝဲန့ၣ်လီၤ.

အဝဲတဲအါထီၣ်ကဒီးဝဲခီဖျိလၢလံာ်ပတြီာ်တဘ့ၣ်အံၤအိၣ်ထီၣ်အဃိတမ့ၢ်လၢနီၢ်ကစၢ်တၢ်သးအိၣ်က့ၤကဒါက့ၤအံၤကဟဲကဲ ထီၣ်အသး
လၢအဆိအချ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.ပမ့ၢ်မၤဝံၤမၤတဲာ်ကွံာ်တၢ်ကွဲးပတြီာ်အံၤလၢဆူညါခီ(၆)လါအတီၢ်ပူၤဘၣ်ဆၣ်သ့ၣ် သ့ၣ်လၢ(၆)နံၣ်အတီၢ်ပူၤ
ဒၣ်လဲာ်တမ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်ကက့ၤဘၣ်ဆူအကစၢ်အထံအကီၢ်ဒံးဘၣ်အဂ့ၢ်,အဝဲစံးဝဲန့ၣ်လီၤ.

ပတသ့ၣ်ညါဘၣ်.တၢ်အံၤတဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢပတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအဖီခိၣ်ဘၣ်,မ့မ့ၢ်ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ဒီးထံရူၢ်ကီၢ်
သဲးအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.သရၣ်ဟီ(လ်)စံးစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်လၢတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်မ့ၢ်အိၣ်ထီၣ်ဒီးထံရူၢ်ကီၢ်သဲးမ့ၢ်လဲၤသးလၢအဂ့ၢ်အဝီန့ၣ်ဒီးပလိၣ်ဘၣ်
အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပာ်ပသးဖဲလၢပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိသ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်စးထီၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲဒၣ်လၢကက့ၤကဒါက့ၤဆူအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲအထံအကီၢ်
အခါန့ၣ်လီၤ.

(PatrickKearns)လၢအမ့ၢ်ပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤလၢ(CCSDPT)လၢအမ့ၢ်ကရၢသဘျ့ပာ်ဖှိၣ်သးမၤသကိးတၢ်ဘၣ်ဃးဒဲကဝီၤဂ့ၢ်ဝီ(၁၉)ဖု
ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသးအံၤစံးဝဲလၢဒဲကဝီၤခိၣ်နၢ်,(UNHCR)ဒီးကရၢသဘျ့သ့ၣ်တဖၣ်အါဒၣ်တက့ၢ်ဆိကမိၣ်ဝဲဒၣ်လၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်တဘၣ်
ဘျိးဘၣ်ဒါဝဲဒၣ်လၢတၢ်ကဆိကမိၣ်န့ၢ်တၢ်လၢပှၤအါအါဂီၢ်ဂီၢ်အတၢ်က့ၤကဒါက့ၤအဂီၢ်အံၤဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ(Kearns)နာ်ဝဲဒၣ်လၢ
တၢ်စးထီၣ်မၤတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤမ့ၢ်တၢ်လၢအကါဒိၣ်ဝဲဒၣ်လၢပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိလၢအဆၢတဲာ်က့ၤကဒါက့ၤဆူအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲအထံအကီၢ်
ဒ်လၢအနီၣ်ကစၢ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအသိးသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ကစီၣ်တမံၤဃီလၢတၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါလီၤဝဲအံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်တလိၣ်ဘၣ်မၤဝံၤမၤတဲာ်ကွံာ်လံာ်ပတြီာ်အဝဲအံၤလၢအဆိအချ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.ဘၣ်
ဆၣ်ဒီးတၢ်သံကွၢ်လၢအအိၣ်ထီၣ်ဝဲတဖၣ်အံၤအဖီခိၣ်တၢ်ကစးထီၣ်ကွၢ်က့ၤတၢ်လၢအလိၣ်အိၣ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.