တၢ်ဂုာ်လိာ်ဘၣ်ဃးဟီၣ်လာ်တၢ်ထူးတ ၢ်တီၤ လၢကီၢ်ပယီၤကလံၤထံးယိာ်
တၢ်ဂုာ်လိာ်ဘၣ်ဃးဟီၣ်လာ်တၢ်ထူးတ ၢ်တီၤ လၢကီၢ်ပယီၤကလံၤထံးယိာ်
Myanmar Times, 25 May 2016
URL: http://www.mmtimes.com/index.php/business/20493-the-fight-for-resources-in-myanmar-s-deep-south.html
တနီသရံၣ်လၢ ကီၢ်ပယီၤကလံၤထံးစိးနါကတၢၢ် အိၣ်အါ၀ဲဒီးန့ဆၢၣ်ဟီၣ်လာ်တၢ်ထူးတၢ်တီၤသ့ၣ်တဖၣ် ဒီးတကတီၢ်ဃီတၢ်
ဂ့ၢ်ကီ လၢဘၣ်ထွဲဒီး တၢ်န့ၣ်သ့ၣ်တဖၣ်လီၤ.ဒူဖိသ၀ီဖိလၢ အိၣ်လၢခိခိၣ်တၢ်လီၢ်ယံၤတဖၣ် ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ
သ့ၣ်တဖၣ်လၢအမ့ၢ် ထံဂုၤကီၢ်ဂၤခီပနံၣ် တၢ်ခူၣ်လၢၢ် ခူၣ်လ့တလၢကွံာ်အခၢး, တၢ်တိာ်ကျဲၤလၢတၢ်ကတ့ထီၣ် ပီၣ်လဲၣ်ထံယိာ်
ကဘီသန့, တၢ်တ့ထီၣ်တၢ်ဖီရ့ၣ်နီၣ်စဲးကဟၣ်အလီၢ်အကျဲ, တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်ဟီၣ်က၀ီၤလီၤဆီ, တၢ်ထုးထီၣ်
ရီဘၢၢ်ဒီးတါသိတၢ်မၤ လၢစဲးဖီကဟၣ်ဂံၢ်ဘါခဲလၢာ်, တၢ်ဟုၣ်ထုးထီၣ် သ့ၣ်, တၢ်ဖီၣ်ညၣ်တလၢကွံာ်အခၢး, တၢ်ဃုအိၣ်ဃုဆိး
လီၢ်ကျဲလၢအဂုၤဂၤ, ဒီးတၢ်ထုးထီၣ်လီမ့ၣ်အူလၢ လၢၢ်သွဲၣ်လးဂံၢ်ဘါတဖၣ် လီၤ.
မ့ၢ်လၢတနီသရံၣ်ဟီၣ်က၀ီၤ တၢ်ဘျးစဲတအိၣ်ဒီးဒီး ထံကီၢ်တၢ်ဟ့ၣ်လီ မ့ၣ်အူအကျိၤဘၣ်အဃိဒီး ကမျၢၢ်ဒူဖိသ၀ီဖိဒီးက
မျၢၢ်ပှၤတ၀ၢကရူၢ် တဖၣ် ထီဒါပာ်ဖျါထီၣ်အတၢ်ဘၣ်သးတလီၢ်လီၢ် ခီဖျိတၢ်ဂ့ၢ်လၢ အ၀ဲ သ့ၣ်ဘၣ်ဟ့ၣ်လီမ့ၣ်အူအပှ့ၤ တ
ယူးနံးထီၣ်ဘး ၆၀၀ ကၠး, လၢအအါ ဒိၣ်န့ၢ်ဒံးလၢ၀့ၢ်တကူၣ်လၢ တယူးနံး ၅၀ ကၠး အဃိလီၤ.
လီမ့ၣ်အူဂံၢ်ဘါအလဲလၢ ကီၢ်တနီသရံၣ် တၢ်မ့ၢ်ဟံးန့ၢ်လၢခဲလၢာ်ပာ် ဖှိၣ်အဖီခိၣ်ဒီး ကလီၤလၢ၀ဲ ၃၀၀ ကၠးတယူးနံးလီၤ.
ဘၣ်ဆၣ် တၢ်အ လဲ၀ဲအံၤ ကလီၤစှၤကွံာ်ဖဲ တၢ်မ့ၢ်ဘျးစဲကီၢ်တနီသရံၣ်ဒီး ထံကီၢ်တၢ် ဟ့ၣ်လီမ့ၣ်အူအကျိၤ အခါန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဃုထၢလၢအဂၤတမံၤ မ့ၢ်၀ဲ တၢ်ပှ့ၤလီမ့ၣ်အူလၢ ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်လီၤ.
ဖဲတယံၤတဘူးဒီး တၢ်ဖီရ့ၣ်နီၣ်စဲးကဟၣ်အလီၢ် တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအိၣ် ပာ်၀ဲလၢ တၢ်ကတ့ထီၣ်ထံဂုၤကီၢ်ဂၤပတီၢ် တၢ်လဲၤထီၣ်
လဲၤ ထီတၢ်မၤဖးဒိၣ်တခါလီၤ. တၢ်ကဒုးအိၣ်ထီၣ် ဒ၀ဲၢ်မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်ဟီၣ်က၀ီၤ လီၤဆီ. ဒ်ဟီၣ်က၀ီၤပှၤဟူးဂဲၤမၤတၢ်ဘၣ်
ဃးတၢ်ဂ့ၢ် အံၤစံး၀ဲအသိး တၢ်ဘှီထီၣ် ဒ၀ဲၢ်မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်ဟီၣ်က၀ီၤလီၤဆီ ဖဲတၢတပတီၢ် ကဟံးန့ၢ်၀ဲတၢ်လီၢ်အလဲၢ်
၂၇ စကွဲလ်ကံလိမံထၢၣ် ဒီးလၢခံက တၢၢ်ကအီၣ်၀ဲတၢ်လီၢ်အလဲၢ်တုၤ ၂၀၄.၅ စကွဲလ်ကံလိမံထၢၣ်န့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်ကဘှီထီၣ် ဒဲ၀ဲၢ်မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်ဟီၣ်က၀ီၤလီၤဆီအံၤအဂီၢ်, တၢ်ဘၣ်သုးကွံာ်၀ဲဒၣ်ဒူသ၀ီဃုဖျၢၢ် ဆူတၢ်လီၢ်အဂၤ
လီၤ. လၢတၢ် ဟ့ၣ်ကၣ်က့ၤပှၤသ၀ီဖိ ခီဖျိအ၀ဲသ့ၣ်ၡူကွံာ်ဟီၣ်ခိၣ်အလဲၢ် ၁၂,၀၀၀ ဟဲၢ်ကထၢၣ်အဂီၢ်, တၢ်ဟ့ၣ်လီၤက့ၤအ၀ဲ
သ့ၣ်စ့ထီၣ်ဘး ၂၄၃ ဘ့းလယၢၢ်ကၠးန့ၣ်လီၤ. စ့ဟ့ၣ်ကၣ်အလုၢ်အပှ့ၤဒီး ဟီၣ်ခိၣ်အလီၢ်လၢတၢ်ဒုးအိၣ်က့ၤပှၤသ၀ီဖိအဖီခိၣ်တၢ်
တဲာ်လိာ်ဃိလိာ်အိၣ်ထီၣ် စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
ဖဲတၢ်ကဘျၢလီၤစ့လၢတၢ်မၤတမံၤမံၤအဂီၢ်တဘျီလၢ်လၢ် တၢ်ဘၣ်ထွဲ တၢ်ဘၣ်ဒိလၢ ဟီၣ်က၀ီၤကမျၢၢ်အဖီခိၣ်အိၣ်သ့ဒ်လဲၣ်တၢ်
က ဘၣ်ကွၢ် ထံဆိကမိၣ်အီၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဘှီထီၣ် မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်ဟီၣ်က၀ီၤလီၤဆီအဂ့ၢ်, တၢ်ဟ့ၣ်
ကၣ်က့ၤ သ၀ီဖိတဖၣ်တၢ်တပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤမၤအီၤ မူးမူးနီၢ်နီၢ်ဘၣ်. နမ့ၢ်သုးပှၤတဂၤဂၤ အလီၢ်အကျဲဒီး နကဘၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်န့ၢ်
တၢ်လုၢ်အီၣ် သးသမူကျဲလၢအ၀ဲဒၣ်အဂီၢ် မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ဒီး အ၀ဲဒၣ်အိၣ်မူ၀ဲကသ့ဒ်လဲၣ်." ဒီၢ် လဲၣ်လဲၣ်လဲၣ်မီၣ်စံး၀ဲလီၤ.အ
၀ဲဒၣ်ဒုးနဲၣ်စ့ၢ်ကီးတၢ်အ ဒိလၢ ဘၣ်ဃးတၢ်ဂ့ၢ်တမံၤဃီအဂ့ၢ် ကၠီၣ်တဲၣ်ခီပနံၣ်တဖၣ် သုးကျဲၤမၤ၀ဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဂ့ၢ်ကီ လၢဘၣ်ထွဲဒီး တၢ်န့ၣ်သ့ၣ်တဖၣ်လီၤ.ဒူဖိသ၀ီဖိလၢ အိၣ်လၢခိခိၣ်တၢ်လီၢ်ယံၤတဖၣ် ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ
သ့ၣ်တဖၣ်လၢအမ့ၢ် ထံဂုၤကီၢ်ဂၤခီပနံၣ် တၢ်ခူၣ်လၢၢ် ခူၣ်လ့တလၢကွံာ်အခၢး, တၢ်တိာ်ကျဲၤလၢတၢ်ကတ့ထီၣ် ပီၣ်လဲၣ်ထံယိာ်
ကဘီသန့, တၢ်တ့ထီၣ်တၢ်ဖီရ့ၣ်နီၣ်စဲးကဟၣ်အလီၢ်အကျဲ, တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်ဟီၣ်က၀ီၤလီၤဆီ, တၢ်ထုးထီၣ်
ရီဘၢၢ်ဒီးတါသိတၢ်မၤ လၢစဲးဖီကဟၣ်ဂံၢ်ဘါခဲလၢာ်, တၢ်ဟုၣ်ထုးထီၣ် သ့ၣ်, တၢ်ဖီၣ်ညၣ်တလၢကွံာ်အခၢး, တၢ်ဃုအိၣ်ဃုဆိး
လီၢ်ကျဲလၢအဂုၤဂၤ, ဒီးတၢ်ထုးထီၣ်လီမ့ၣ်အူလၢ လၢၢ်သွဲၣ်လးဂံၢ်ဘါတဖၣ် လီၤ.
မ့ၢ်လၢတနီသရံၣ်ဟီၣ်က၀ီၤ တၢ်ဘျးစဲတအိၣ်ဒီးဒီး ထံကီၢ်တၢ်ဟ့ၣ်လီ မ့ၣ်အူအကျိၤဘၣ်အဃိဒီး ကမျၢၢ်ဒူဖိသ၀ီဖိဒီးက
မျၢၢ်ပှၤတ၀ၢကရူၢ် တဖၣ် ထီဒါပာ်ဖျါထီၣ်အတၢ်ဘၣ်သးတလီၢ်လီၢ် ခီဖျိတၢ်ဂ့ၢ်လၢ အ၀ဲ သ့ၣ်ဘၣ်ဟ့ၣ်လီမ့ၣ်အူအပှ့ၤ တ
ယူးနံးထီၣ်ဘး ၆၀၀ ကၠး, လၢအအါ ဒိၣ်န့ၢ်ဒံးလၢ၀့ၢ်တကူၣ်လၢ တယူးနံး ၅၀ ကၠး အဃိလီၤ.
လီမ့ၣ်အူဂံၢ်ဘါအလဲလၢ ကီၢ်တနီသရံၣ် တၢ်မ့ၢ်ဟံးန့ၢ်လၢခဲလၢာ်ပာ် ဖှိၣ်အဖီခိၣ်ဒီး ကလီၤလၢ၀ဲ ၃၀၀ ကၠးတယူးနံးလီၤ.
ဘၣ်ဆၣ် တၢ်အ လဲ၀ဲအံၤ ကလီၤစှၤကွံာ်ဖဲ တၢ်မ့ၢ်ဘျးစဲကီၢ်တနီသရံၣ်ဒီး ထံကီၢ်တၢ် ဟ့ၣ်လီမ့ၣ်အူအကျိၤ အခါန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဃုထၢလၢအဂၤတမံၤ မ့ၢ်၀ဲ တၢ်ပှ့ၤလီမ့ၣ်အူလၢ ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်လီၤ.
ဖဲတယံၤတဘူးဒီး တၢ်ဖီရ့ၣ်နီၣ်စဲးကဟၣ်အလီၢ် တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအိၣ် ပာ်၀ဲလၢ တၢ်ကတ့ထီၣ်ထံဂုၤကီၢ်ဂၤပတီၢ် တၢ်လဲၤထီၣ်
လဲၤ ထီတၢ်မၤဖးဒိၣ်တခါလီၤ. တၢ်ကဒုးအိၣ်ထီၣ် ဒ၀ဲၢ်မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်ဟီၣ်က၀ီၤ လီၤဆီ. ဒ်ဟီၣ်က၀ီၤပှၤဟူးဂဲၤမၤတၢ်ဘၣ်
ဃးတၢ်ဂ့ၢ် အံၤစံး၀ဲအသိး တၢ်ဘှီထီၣ် ဒ၀ဲၢ်မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်ဟီၣ်က၀ီၤလီၤဆီ ဖဲတၢတပတီၢ် ကဟံးန့ၢ်၀ဲတၢ်လီၢ်အလဲၢ်
၂၇ စကွဲလ်ကံလိမံထၢၣ် ဒီးလၢခံက တၢၢ်ကအီၣ်၀ဲတၢ်လီၢ်အလဲၢ်တုၤ ၂၀၄.၅ စကွဲလ်ကံလိမံထၢၣ်န့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်ကဘှီထီၣ် ဒဲ၀ဲၢ်မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်ဟီၣ်က၀ီၤလီၤဆီအံၤအဂီၢ်, တၢ်ဘၣ်သုးကွံာ်၀ဲဒၣ်ဒူသ၀ီဃုဖျၢၢ် ဆူတၢ်လီၢ်အဂၤ
လီၤ. လၢတၢ် ဟ့ၣ်ကၣ်က့ၤပှၤသ၀ီဖိ ခီဖျိအ၀ဲသ့ၣ်ၡူကွံာ်ဟီၣ်ခိၣ်အလဲၢ် ၁၂,၀၀၀ ဟဲၢ်ကထၢၣ်အဂီၢ်, တၢ်ဟ့ၣ်လီၤက့ၤအ၀ဲ
သ့ၣ်စ့ထီၣ်ဘး ၂၄၃ ဘ့းလယၢၢ်ကၠးန့ၣ်လီၤ. စ့ဟ့ၣ်ကၣ်အလုၢ်အပှ့ၤဒီး ဟီၣ်ခိၣ်အလီၢ်လၢတၢ်ဒုးအိၣ်က့ၤပှၤသ၀ီဖိအဖီခိၣ်တၢ်
တဲာ်လိာ်ဃိလိာ်အိၣ်ထီၣ် စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
ဖဲတၢ်ကဘျၢလီၤစ့လၢတၢ်မၤတမံၤမံၤအဂီၢ်တဘျီလၢ်လၢ် တၢ်ဘၣ်ထွဲ တၢ်ဘၣ်ဒိလၢ ဟီၣ်က၀ီၤကမျၢၢ်အဖီခိၣ်အိၣ်သ့ဒ်လဲၣ်တၢ်
က ဘၣ်ကွၢ် ထံဆိကမိၣ်အီၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဘှီထီၣ် မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်ဟီၣ်က၀ီၤလီၤဆီအဂ့ၢ်, တၢ်ဟ့ၣ်
ကၣ်က့ၤ သ၀ီဖိတဖၣ်တၢ်တပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤမၤအီၤ မူးမူးနီၢ်နီၢ်ဘၣ်. နမ့ၢ်သုးပှၤတဂၤဂၤ အလီၢ်အကျဲဒီး နကဘၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်န့ၢ်
တၢ်လုၢ်အီၣ် သးသမူကျဲလၢအ၀ဲဒၣ်အဂီၢ် မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ဒီး အ၀ဲဒၣ်အိၣ်မူ၀ဲကသ့ဒ်လဲၣ်." ဒီၢ် လဲၣ်လဲၣ်လဲၣ်မီၣ်စံး၀ဲလီၤ.အ
၀ဲဒၣ်ဒုးနဲၣ်စ့ၢ်ကီးတၢ်အ ဒိလၢ ဘၣ်ဃးတၢ်ဂ့ၢ်တမံၤဃီအဂ့ၢ် ကၠီၣ်တဲၣ်ခီပနံၣ်တဖၣ် သုးကျဲၤမၤ၀ဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.