သဲစးဘျီၣ်ဒိၣ်ခၢၣ်စး ဂဲၤလိာ်၀ဲလၢ တၢ်ကဟ့ၣ်သဲစးတၢ်ဒီသဒၢလၢ ကီၢ်ပယီၤသုးလီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိအဂီၢ်
သဲစးဘျီၣ်ဒိၣ်ခၢၣ်စး ဂဲၤလိာ်၀ဲလၢ တၢ်ကဟ့ၣ်သဲစးတၢ်ဒီသဒၢလၢ ကီၢ်ပယီၤသုးလီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိအဂီၢ်
The Irrawaddy, 28 Sep 2016
URL: http://www.irrawaddy.com/burma/lawmakers-push-for-legal-protection-for-burmese-migrant-workers.html
ကီၢ်ပယီၤသဲစးဘျီၣ်ဒိၣ်အဖီလာ်တတီၤ မဟါတနံၤတၢၣ်ပီၣ်သကိး၀ဲ တၢ်ဆှၢနုာ်တခါ လၢသဆၣ်ထီၣ်ပဒိၣ်ခံ ဒ်သိးကထုးထီၣ်တၢ် သိၣ်တၢ်သီတခါလၢ ကဟ့ၣ်တၢ်ဒီသဒၢလၢ ကီၢ်ပယီၤသုးလီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢ အမၤတၢ်လၢထံဂုၤကီၢ်ဂၤတဖၣ်အဂီၢ် ဒ်သိးအသုတ ဘၣ်တၢ်ဟံးန့ၢ်ခွဲးယာ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်ဖီခိၣ် ဒီးတၢ်တမၤအၢမၤနးအ၀ဲသ့ၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ.
တၢ်ဆှၢနုာ်အ၀ဲအံၤ ဘၣ်တၢ်ဆှၢနုာ်အီၤလၢ NLD ပၣ်တံၣ်သဲစးဘျီၣ်ဒိၣ်ခၢၣ် စး အူကၠီၣ်အီၣ်လွ့ၣ် လၢမကွ့ကီၢ်ခီ,
စံၣ်ဒိတယၤကီၢ်ဆၣ်န့ၣ်လီၤ. အ၀ဲဒၣ် စံး, ပဒိၣ်လၢအပူၤကွံာ်တဖၣ် တကျဲၤတ့ၢ်တၢ်နီတမံၤလၢ ကီၢ်ပယီၤသုးလီၢ်
ပှၤမၤတၢ်ဖိ အတၢ်အိၣ်သးအဂီၢ် လၢကီၢ်ချၢဘၣ်, အဃိဒီးအခဲအံၤမ့ၢ် ပဒိၣ် လၢဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်လၢကမျၢၢ်
အမူအဒါလၢကပာ်လီၤ တၢ်ဘျၢသဲစးတ မံၤမံၤ လၢကဒီသဒၢ အ၀ဲသ့ၣ်တဖၣ်အခွဲးအယာ်န့ၣ်လီၤ.
အ၀ဲဒၣ်တဲအါထီၣ်ဒံး၀ဲလၢ တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်သ့ၣ်လၢ အဆှၢကမျၢၢ်ကလဲၤဃုဖံးဃု မၤလၢထံကီၢ်လၢအဂၤမ့ၢ်၀ဲ ပှၤလၢ
တၢ်ဖံးတၢ်မၤတအိၣ် အနီၢ်ဂံၢ်ဟဲအါထီၣ်, တၢ်မၤအဘူးအလဲစှၤ, ဒီးတၢ်တၢ်ဖှီၣ်တၢ်ယာ်တဖၣ်လီၤ.
ဒ်ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢ ဖိးသဲစးတၢ်အိၣ်သးဖီလာ် ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီး တၢ်ဟံးန့ၢ်ခွဲးယာ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်ဖီခိၣ် ဒီးတၢ်မၤအၢ
မၤနးအ၀ဲသ့ၣ် အသိး သုးလီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢတဖိးသဲစးတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ဘၣ်ပျံၤဘၣ်ဖုး၀ဲ တၢ်ဟံးန့ၢ်ခွဲးယာ်လၢအ၀ဲ
သ့ၣ်ဖီခိၣ်, တၢ်မၤကမၣ်အပှၤဂ့ၢ်၀ီ ခွဲးယာ် ဒီးပၢၢ်တုၤလၢတၢ်သံဒၣ်လဲာ်, မ့ၢ်လၢသဲစးတၢ်ဒိသဒၢအ၀ဲသ့ၣ် တအိၣ်
ဘၣ်အဃိလီၤ.
ဒ်ထံဂုၤကီၢ်ဂၤတၢ်ကရၢကရိ ဘၣ်ဃးတၢ်သုးလီၢ်သုးကျဲ International Organization for Migration (IOM)
အတၢ်ပာ်ဖျါ အသိး, ကီၢ်ပယီၤထံဖိကီၢ်ဖိ အမျးကယၤတဆံဃၣ်ဃၣ် သုးလီၢ်သုးကျဲဆူ ထံဂုၤကီၢ်ဂၤသ့ၣ်တဖၣ်လီၤ.
ကီၢ်ပယီၤကိတိၤဘၣ်ဃး ပှၤမၤတၢ်ဖိ, တၢ်သုးလီၢ်သုးကျဲ ဒီးပှၤနီၢ်ဂံၢ်စရီ အတၢ်ပာ်ဖျါစံး၀ဲ, ကီၢ်ပယီၤသုးလီၢ်ပှၤမၤ
တၢ်ဖိလၢကီၢ်ချၢ အိၣ်၀ဲအဂၤ ၄၇၀,၀၀၀ လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်တၢ်ကစီၣ်ဂံၢ်ထံးလၢအဟဲလၢကိတိၤစံး၀ဲ, ပဒိၣ်နီၢ်ဂံၢ်နီၢ်
ဒွးတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်ထဲလၢပှၤလၢအလဲၤခီဖျိသဲစးတၢ်ဘျၢအ ကျဲသ့ၣ်တဖၣ်ဧိၤလီၤ. သုးလီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢ အမၤတၢ်
လၢကီၢ်ချၢ အနီၢ်ဂံၢ်နီၢ်ဒွးနီၢ်ကီၢ် အါန့ၢ်ဒံးအံၤဆၢအါလီၤ, ကဘူးထီၣ်လၢ IOM အနီၢ်ဂံၢ်နီၢ်ဒွးတခီလီၤ. ထဲလၢ ကီၢ်
ကၠီၣ်တဲၣ်ဒီး မလ့ၡါကီၢ်ခံဘ့ၣ် သုးလီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိအနီၢ်ဂံၢ် ကအိၣ်၀ဲအါန့ၢ်သၢကကွဲၢ်လီၤ.
သဲစးဘျီၣ်ဒိၣ်ခၢၣ်စးတဖၣ် ကဆဲးတၢၣ်ပီၣ်သကိးဒံး အူကၠီၤလွ့ၤအတၢ်ဆှၢနုာ် ဖဲမုၢ်ပျဲၤအနံၤအဂ့ၢ်, ဘျီၣ်ဒိၣ်အပှၤပၢၤ
လီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ ၀့မၠ့ၣ်စံး၀ဲ ဖဲဘျီၣ်ဒိၣ်အပူၤလီၤ.
တၢ်ဆှၢနုာ်အ၀ဲအံၤ ဘၣ်တၢ်ဆှၢနုာ်အီၤလၢ NLD ပၣ်တံၣ်သဲစးဘျီၣ်ဒိၣ်ခၢၣ် စး အူကၠီၣ်အီၣ်လွ့ၣ် လၢမကွ့ကီၢ်ခီ,
စံၣ်ဒိတယၤကီၢ်ဆၣ်န့ၣ်လီၤ. အ၀ဲဒၣ် စံး, ပဒိၣ်လၢအပူၤကွံာ်တဖၣ် တကျဲၤတ့ၢ်တၢ်နီတမံၤလၢ ကီၢ်ပယီၤသုးလီၢ်
ပှၤမၤတၢ်ဖိ အတၢ်အိၣ်သးအဂီၢ် လၢကီၢ်ချၢဘၣ်, အဃိဒီးအခဲအံၤမ့ၢ် ပဒိၣ် လၢဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်လၢကမျၢၢ်
အမူအဒါလၢကပာ်လီၤ တၢ်ဘျၢသဲစးတ မံၤမံၤ လၢကဒီသဒၢ အ၀ဲသ့ၣ်တဖၣ်အခွဲးအယာ်န့ၣ်လီၤ.
အ၀ဲဒၣ်တဲအါထီၣ်ဒံး၀ဲလၢ တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်သ့ၣ်လၢ အဆှၢကမျၢၢ်ကလဲၤဃုဖံးဃု မၤလၢထံကီၢ်လၢအဂၤမ့ၢ်၀ဲ ပှၤလၢ
တၢ်ဖံးတၢ်မၤတအိၣ် အနီၢ်ဂံၢ်ဟဲအါထီၣ်, တၢ်မၤအဘူးအလဲစှၤ, ဒီးတၢ်တၢ်ဖှီၣ်တၢ်ယာ်တဖၣ်လီၤ.
ဒ်ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢ ဖိးသဲစးတၢ်အိၣ်သးဖီလာ် ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီး တၢ်ဟံးန့ၢ်ခွဲးယာ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်ဖီခိၣ် ဒီးတၢ်မၤအၢ
မၤနးအ၀ဲသ့ၣ် အသိး သုးလီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢတဖိးသဲစးတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ဘၣ်ပျံၤဘၣ်ဖုး၀ဲ တၢ်ဟံးန့ၢ်ခွဲးယာ်လၢအ၀ဲ
သ့ၣ်ဖီခိၣ်, တၢ်မၤကမၣ်အပှၤဂ့ၢ်၀ီ ခွဲးယာ် ဒီးပၢၢ်တုၤလၢတၢ်သံဒၣ်လဲာ်, မ့ၢ်လၢသဲစးတၢ်ဒိသဒၢအ၀ဲသ့ၣ် တအိၣ်
ဘၣ်အဃိလီၤ.
ဒ်ထံဂုၤကီၢ်ဂၤတၢ်ကရၢကရိ ဘၣ်ဃးတၢ်သုးလီၢ်သုးကျဲ International Organization for Migration (IOM)
အတၢ်ပာ်ဖျါ အသိး, ကီၢ်ပယီၤထံဖိကီၢ်ဖိ အမျးကယၤတဆံဃၣ်ဃၣ် သုးလီၢ်သုးကျဲဆူ ထံဂုၤကီၢ်ဂၤသ့ၣ်တဖၣ်လီၤ.
ကီၢ်ပယီၤကိတိၤဘၣ်ဃး ပှၤမၤတၢ်ဖိ, တၢ်သုးလီၢ်သုးကျဲ ဒီးပှၤနီၢ်ဂံၢ်စရီ အတၢ်ပာ်ဖျါစံး၀ဲ, ကီၢ်ပယီၤသုးလီၢ်ပှၤမၤ
တၢ်ဖိလၢကီၢ်ချၢ အိၣ်၀ဲအဂၤ ၄၇၀,၀၀၀ လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်တၢ်ကစီၣ်ဂံၢ်ထံးလၢအဟဲလၢကိတိၤစံး၀ဲ, ပဒိၣ်နီၢ်ဂံၢ်နီၢ်
ဒွးတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်ထဲလၢပှၤလၢအလဲၤခီဖျိသဲစးတၢ်ဘျၢအ ကျဲသ့ၣ်တဖၣ်ဧိၤလီၤ. သုးလီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢ အမၤတၢ်
လၢကီၢ်ချၢ အနီၢ်ဂံၢ်နီၢ်ဒွးနီၢ်ကီၢ် အါန့ၢ်ဒံးအံၤဆၢအါလီၤ, ကဘူးထီၣ်လၢ IOM အနီၢ်ဂံၢ်နီၢ်ဒွးတခီလီၤ. ထဲလၢ ကီၢ်
ကၠီၣ်တဲၣ်ဒီး မလ့ၡါကီၢ်ခံဘ့ၣ် သုးလီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိအနီၢ်ဂံၢ် ကအိၣ်၀ဲအါန့ၢ်သၢကကွဲၢ်လီၤ.
သဲစးဘျီၣ်ဒိၣ်ခၢၣ်စးတဖၣ် ကဆဲးတၢၣ်ပီၣ်သကိးဒံး အူကၠီၤလွ့ၤအတၢ်ဆှၢနုာ် ဖဲမုၢ်ပျဲၤအနံၤအဂ့ၢ်, ဘျီၣ်ဒိၣ်အပှၤပၢၤ
လီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ ၀့မၠ့ၣ်စံး၀ဲ ဖဲဘျီၣ်ဒိၣ်အပူၤလီၤ.