တနံၤအံၤယအဲၣ်ဒိးတဲသုလၢယဂ့ၢ်ယကျိၤ,ကရ့ၣ်နံၣ်ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲကၠိဖိလၢအသူဝဲ(Heywire)တၢ်ကရၢကရိ ဒ်သိးကဆဲးကျိးဒီးအီစတြ့လယါကမျၢၢ်
တနံၤအံၤယအဲၣ်ဒိးတဲသုလၢယဂ့ၢ်ယကျိၤ,ကရ့ၣ်နံၣ်ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲကၠိဖိလၢအသူဝဲ(Heywire)တၢ်ကရၢကရိ ဒ်သိးကဆဲးကျိးဒီးအီစတြ့လယါကမျၢၢ်
ABC Rural News, 17 Sep 2014
URL: http://www.abc.net.au/news/2014-09-16/refugee-students-share-their-stories-through-heywire/5748812
ချဲၣ်ဝါဖဲလၢအသးအိၣ်ဝဲနွံနံၣ်အခါဟးထီၣ်လၢကီၢ်ပယီၤဒီးဟဲဃီၤဝဲဒၣ်ဆူကၠီၣ်တဲၣ်အကီၢ်ဃုဝဲဒၣ်တၢ်ပူၤဖျဲးအလီၢ်လၢဒဲကဝီၤအပူၤန့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်လဲၤကျဲလၢခီၣ်အံၤယံာ်တ့ၢ်ဝဲဒၣ်တလါန့ၣ်လီၤ.အဝဲအမိၢ်န့ၣ်ဟဲဝဲဒၣ်တတုၤဘၣ်သံကွံၤဝဲဒၣ်လၢပှၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးဝဲဒၣ်လၢပယီၤသုးဖိသ့ၣ်တဖၣ်ဟဲဒီးဒွဲၣ်ကွံာ်ဝဲဒၣ်ပဟံၣ်ပဃီန့ၣ်လီၤ.
နမ့တဃ့ၢ်ဘၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်ကမၤသံကွံာ်ဝဲပှၤခဲလၢာ်လီၤ.
လၢတၢ်ဖုၣ်ကိာ်ဖိအပူၤ,ပာ်ဖျါထီၣ်တ့ၢ်ဝဲချၢၣ်ဝါအဂ့ၢ်အကျိၤခဲလၢာ်,ခဲအံၤအသးအိၣ်ဝဲ(၁၉)နံၣ်,ကတိၤဝဲအဲကလံးကျိာ်တပံာ်တကျါဘၣ်,ဘၣ်ဆၣ်အဝဲဒီးကရ့ၣ်နံၣ်သးစၢ်ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိသ့ၣ်တဖၣ်အဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအဂ့ၢ်အကျိၤဆူအီစ တြ့လယါန့ၣ်လီၤ.
ကရ့ၣ်နံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဟဲဝဲဒၣ်လၢကီၢ်ပယီၤမုၢ်ထီၣ်ဒီးဒုးယၤတ့ၢ်တၢ်ဒီးကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်လၢအနံၣ်လၢအဆံသ့ၣ်တဖၣ်အတီၢ်ပူၤဒီးပှၤအဂၤလၢအကလးဘၣ်ဃ့ၢ်ဃီၤဝဲဆူကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်လၢခီၣ်န့ၣ်လီၤ.
လၢကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်ပူၤအိၣ်ဝဲဒၣ်ဒီၣ်အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲအတၢ်ကီတၢ်ခဲဒီးပှၤကရ့ၣ်နံၣ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်အါဒံအါဂၤသုးအသးဆူကီၢ်အီစတြ့လယါလၢပှၤအိၣ်ဝဲတကရူၢ်(၂၀၀)ဂၤဃာ်လၢဟီၣ်ကဝီၤကလံၤထံးတကပၤလၢအမ့ၢ်ဝဲဝ့ၢ်မီးကဲဘံယါန့ၣ်လီၤ.
ချဲၣ်ဝါအပၢ်ဒီးအဝဲၢ်မုၣ်တခီအိၣ်ဆိးဒံးဝဲဒၣ်ဖဲကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်အဒဲကဝီၤပူၤလၢဝၣ်ဟံၣ်ဖိအပူၤလၢတအိၣ်ဝဲဒၣ်ဒီးမ့ၣ်အူဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
လၢတကတီၢ်ဃီန့ၣ်အဝဲဒၣ်ကျဲးစၢးသုးအလီၢ်လဲအိၣ်ဆိးဝဲဒၣ်လၢကီၢ်အဂၤလၢအိၣ်ဝဲဒၣ်ဒီးစဲးဖီကဟၣ်ပီညါသ့ၣ်တဖၣ်တၢ်လီၢ်လၢအပှဲၤဝဲဒၣ်ဒီးတၢ်ပှ့ၤတၢ်ဆါအိၣ်အလီၢ်ဒီးတၢ်လီၢ်လၢအထူးတီၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်လီၢ်သီကီၢ်အီစတြ့လံယါန့ၣ်လီၤ.
အဝဲသ့ၣ်(၁၂)ဂၤဃာ်ဃာ်ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤလိဝဲဒၣ်ကိၤလၤဝါကျိၣ်လၢထဲၣ်နံစၢၣ်ဝူးဖၠၣ်စိမိၤဒီးနုာ်လီၤဝဲတၢ်ပြၢဖဲအ့ၣ်ဘံၤစံၤဟဲဝဲၣ်ယၢၣ်လၢအမ့ၢ်ဝဲတၢ်ဃ့ဝဲဒၣ်လၢခိခိၣ်သးစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ကတဲဖျါထီၣ်အတၢ်တဲဒီးအတၢ်ထံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ခီဖျိလၢအဝဲသ့ၣ်ကိၤလၤဝါကျိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဂ့ၤထီၣ်အဃိသတးဒီးသရၣ်(ScottDickson)စကီးဒ့းစၢၤမၤန့ၢ်သ့ၣ်ညါအါထီၣ်ကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်လဲၤခီဖျိလၢအပူၤကွံာ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
သရၣ်စံးဝဲဒၣ်လၢအါတက့ၢ်ကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ်တၢ်လၢအလဲၤခီဖျိတ့ၢ်ဝဲန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲတၢ်လၢအလီၤသးတမုာ်ဘၣ်ဆၣ်တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးတဲဖျါဝဲလၢကိၤလၤဝါကျိာ်န့ၣ်တဲဖျါထီၣ်ရှဲရှဲတသ့ဘၣ်.
ခဲအံၤလၢတၢ်လဲပှ့ၤတၢ်အကျဲနုာ်လီၤန့ၣ်နစံးနဲဒၣ်,ဂ့ၤလံ,တၢ်အဝဲအံၤအခီပညီမ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.
အဝဲသ့ၣ်ခဲလၢာ်စံးဝဲဒၣ်,အဝဲန့ၣ်ဖဲလၢယပါသံအခါ….
နီၢ်အဲၣ်မှံၤတဲဘၣ်ကဒါက့ၤဝဲအဂ့ၢ်အကျိၤလၢမ့ၣ်အူအီၣ်ကွံာ်ဝဲအဟံၣ်လၢဝၣ်ဖိတဖျၢၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.အဝအံၤတမ့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်အသးလၢကီၢ်ပယီၤပူၤဘၣ်,မ့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်အသးဖဲကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်ဒဲကဝီၤအပူၤန့ၣ်လီၤ.
အဝဲအံၤမ့ၢ်တ့ၢ်ဝဲဖဲနံၣ်(၂၀၁၃)နံၣ်ဒီးအသးအိၣ်ဝဲဒၣ်(၁၇)နံၣ်ဒီးကတဲာ်ကတီၤအသးလၢကၠိတၢ်ဒိးစဲးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးဝဲဒၣ်လၢ,ဖဲလၢမုၢ်ဃ့ၣ်လီၤ(၃)နၣ်ရံၣ်အဆၢကတီၢ်ပှၤအိၣ်ဝဲတဂၤလၢစံးဝဲဒၣ်ဟံၣ်အူထီၣ်လံ,ဖဲန့ၣ်ယဟးထီၣ်ကွၢ်တၢ်လၢတၢ်ချၢန့ၣ်လီၤ.
ဖဲယလဲၤလီၤလၢထံကျိအပူၤဒီးယထံၣ်ဘၣ်လၢဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဟီၣ်မ့ၢ်လၢဟံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်မ့ၣ်အူအီၣ်ဝဲဒၣ်ဒီးဖျါလၢအဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ပျံၤသးဖုးန့ၣ်လီၤ.
ဖဲလၢမ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်အနံၤန့ၣ်ပှၤသံဝဲဒၣ်(၃၇)ဂၤဒီးတၢ်ခဲလၢာ်ပဘၣ်က့ၤတ့ထီၣ်က့ၤလၢအသီန့ၣ်လီၤ.
ခီဖျိမ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်အဃိတၢ်ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤနီၢ်အဲၣ်မှံၤအသးလၢကသုးသးဆူကီၢ်အီစတြ့လယါန့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးဝဲဒၣ်လၢယသးခုဒိၣ်မးလၢယဟံၣ်ဖိဃီဖိသ့ၣ်တဖၣ်ပူၤဖျဲးအဃိန့ၣ်လီၤ.
ယသးခုဒိၣ်မးလၢယဟဲထီၣ်ဘၣ်ခီလ့ၣ်ကၠိမ့ၢ်လၢယကတိၤကိၤလၤကျိၤသ့အါထီၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
ယအဲၣ်ဒိးစံးယဲတၢ်ဘျုးဖးဒိၣ်ဆူကီၢ်အီစတြ့လယါအပဒိၣ်ဒိၣ်ဒီးထံဖိကီၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
လါယူၤလၢအသးအိၣ်(၁၈)နံၣ်ဒီးအဒီပုၢ်ဝဲၢ်လွံၢ်ဂၤအံၤအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢဒဲကဝီၤတဖျၢၣ်ဃီအပူၤလီၤ.
အဝဲစံးဝဲဒၣ်လၢဒဲကဝီၤလၢကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤဂာ်ဝဲဒ်သိးအဟံၣ်လီၤ.အဝဲစံးတ့ၢ်ဒၣ်လၢ,ယသ့ၣ်နီၣ်ဘၣ်ယဲယထံယကီၢ်ဒီးယတံၤသကိးသ့ၣ်တဖၣ်လီၤ.
မ့မ့ၢ်လၢဝ့ၢ်မီးကဲဘံယါဖဲအံၤန့ၣ်ကီခဲဝဲဒၣ်ဒိၣ်မးလၢပကမၤန့ၢ်တံၤသကိးသ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်လၢပကတိၤကိၤလၤဝါကျိာ်တဘၣ်အါအဃိအိၣ်ဒၣ်ပဘၣ်မၤလိတၢ်န့ၣ်လီၤ.
ယအဲၣ်ဒိးမၤယဲတၢ်တံာ်ခိၣ်တၢ်ကယၢကယဲခိၣ်ဒီးယအိၣ်ဖဲအံၤမုာ်ဒိၣ်မး,ယအိၣ်ဖဲအံၤအိၣ်ဝဲဒၣ်ဒီးတၢ်ပူၤဖျဲးန့ၣ်လီၤ.
မါတလ့လၢအသးအိၣ်ဝဲ(၁၈)နံၣ်တဂၤအံၤဖဲလၢမုၢ်ဒဲးကိးနွံဒဲးန့ၣ်လဲၤထီၣ်ဝဲတၢ်ဘါယွၤကၠိခံဖျၢၣ်လၢအဘါတၢ်အဲကလံးအကျိာ်တဖျၢၣ်ဒီးလၢကညီကျိာ်တဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်လၢတၢ်ပၢၤဃာ်ကရ့ၣ်နံၣ်အတၢ်ဆဲးတၢ်လၤအံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်လၢအကါဒိၣ်န့ၣ်လီၤ.
မ့ၢ်လၢပဟဲလၢထံကီၢ်အဂၤဒီးပအဲၣ်ဒိးဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ်ပပှၤကလုာ်ဒီးပတၢ်ဆဲးတၢ်လၤဆူပှၤအဂၤန့ၣ်လီၤ.
ဖဲလၢနံၣ်စးထီၣ်အခီၣ်ထံးအံၤကီၢ်ပယီၤအပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးဘှါရှဲတၢ်လၢစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်အရူမ့ၢ်လၢဟံးန့ၢ် ပၢၤဃာ်ဘၣ်ဝဲတၢ်သူဖးဒိၣ်သၢဒုဒီးတၢ်ဖၢဖိဖီးစၢၤ(၁၄)ဒုန့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဖီခိၣ်ပှၤကမျၢၢ်ကိးသတြီထီၣ်ဝဲပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢပှၤဂ့ၢ်ဝီတၢ်ကစီၣ်အဖီခိၣ်ဒီးလၢဖ့း(စ်)ဘိးအကဘျံးပၤအမဲာ်ညါလၢပှၤမၤကမၣ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ကဘၣ်တၢ်ထၢနုာ်အီၤလၢဃိၣ်ပူၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
အဝဲအံၤမ့ၢ်တၢ်အဒိဖိတခါလၢကရ့ၣ်နံၣ်ပှၤလၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဝဲဒီးမုၢ်ထီၣ်ကလံၤထံဝ့ၢ်အလုၢ်အလၢ်တၢ်နၢ်ပၢၢ်ကမၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီခီဖျိကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ဒဲကဝီၤတၢ်အီၣ်တၢ်အီဟဲလၢပှၢ်ပူၤဒီးထံကျိအပူၤလၢတၢ်န့ၣ်အဃိတၢ်ဟးခးဆၣ်ဖိ ကီၢ်ဖိလၢပှၢ်ပူၤတၢ်သံကွၢ်တအိၣ်လၢကီၢ်အီစတြ့လယါအပူၤဘၣ်.
သရၣ်(ScottDickson)ဆၢမုၢ်လၢ်ဝဲဒၣ်လၢကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်တဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤကဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါရၤလီၤသးအါထီၣ်လၢကမၤအါထီၣ်လဲၢ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်ဆူပှၤကမျၢၢ်အကျါန့ၣ်လီၤ.
ပမ့ၢ်လၢပှဲၤဒီးတၢ်နၢ်ပၢၢ်န့ၣ်ကဟဲစိာ်ဝဲဒၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါတၢ်ကူၣ်သ့ဒီးတၢ်ဟံးန့ၢ်မူဒါသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.အဝဲဒၣ်စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.ဒီးယဆိမိၢ်ယဲဒၣ်ဒၣ်လၢဖဲတၢ်မၤဝဲအံၤဝံၤဝဲတစုန့ၣ်ပကဒုးသ့ၣ်ညါဘၣ်ပှၤအါဒ်အါဂၤန့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်လဲၤကျဲလၢခီၣ်အံၤယံာ်တ့ၢ်ဝဲဒၣ်တလါန့ၣ်လီၤ.အဝဲအမိၢ်န့ၣ်ဟဲဝဲဒၣ်တတုၤဘၣ်သံကွံၤဝဲဒၣ်လၢပှၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးဝဲဒၣ်လၢပယီၤသုးဖိသ့ၣ်တဖၣ်ဟဲဒီးဒွဲၣ်ကွံာ်ဝဲဒၣ်ပဟံၣ်ပဃီန့ၣ်လီၤ.
နမ့တဃ့ၢ်ဘၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်ကမၤသံကွံာ်ဝဲပှၤခဲလၢာ်လီၤ.
လၢတၢ်ဖုၣ်ကိာ်ဖိအပူၤ,ပာ်ဖျါထီၣ်တ့ၢ်ဝဲချၢၣ်ဝါအဂ့ၢ်အကျိၤခဲလၢာ်,ခဲအံၤအသးအိၣ်ဝဲ(၁၉)နံၣ်,ကတိၤဝဲအဲကလံးကျိာ်တပံာ်တကျါဘၣ်,ဘၣ်ဆၣ်အဝဲဒီးကရ့ၣ်နံၣ်သးစၢ်ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိသ့ၣ်တဖၣ်အဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအဂ့ၢ်အကျိၤဆူအီစ တြ့လယါန့ၣ်လီၤ.
ကရ့ၣ်နံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဟဲဝဲဒၣ်လၢကီၢ်ပယီၤမုၢ်ထီၣ်ဒီးဒုးယၤတ့ၢ်တၢ်ဒီးကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်လၢအနံၣ်လၢအဆံသ့ၣ်တဖၣ်အတီၢ်ပူၤဒီးပှၤအဂၤလၢအကလးဘၣ်ဃ့ၢ်ဃီၤဝဲဆူကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်လၢခီၣ်န့ၣ်လီၤ.
လၢကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်ပူၤအိၣ်ဝဲဒၣ်ဒီၣ်အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲအတၢ်ကီတၢ်ခဲဒီးပှၤကရ့ၣ်နံၣ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်အါဒံအါဂၤသုးအသးဆူကီၢ်အီစတြ့လယါလၢပှၤအိၣ်ဝဲတကရူၢ်(၂၀၀)ဂၤဃာ်လၢဟီၣ်ကဝီၤကလံၤထံးတကပၤလၢအမ့ၢ်ဝဲဝ့ၢ်မီးကဲဘံယါန့ၣ်လီၤ.
ချဲၣ်ဝါအပၢ်ဒီးအဝဲၢ်မုၣ်တခီအိၣ်ဆိးဒံးဝဲဒၣ်ဖဲကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်အဒဲကဝီၤပူၤလၢဝၣ်ဟံၣ်ဖိအပူၤလၢတအိၣ်ဝဲဒၣ်ဒီးမ့ၣ်အူဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
လၢတကတီၢ်ဃီန့ၣ်အဝဲဒၣ်ကျဲးစၢးသုးအလီၢ်လဲအိၣ်ဆိးဝဲဒၣ်လၢကီၢ်အဂၤလၢအိၣ်ဝဲဒၣ်ဒီးစဲးဖီကဟၣ်ပီညါသ့ၣ်တဖၣ်တၢ်လီၢ်လၢအပှဲၤဝဲဒၣ်ဒီးတၢ်ပှ့ၤတၢ်ဆါအိၣ်အလီၢ်ဒီးတၢ်လီၢ်လၢအထူးတီၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်လီၢ်သီကီၢ်အီစတြ့လံယါန့ၣ်လီၤ.
အဝဲသ့ၣ်(၁၂)ဂၤဃာ်ဃာ်ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤလိဝဲဒၣ်ကိၤလၤဝါကျိၣ်လၢထဲၣ်နံစၢၣ်ဝူးဖၠၣ်စိမိၤဒီးနုာ်လီၤဝဲတၢ်ပြၢဖဲအ့ၣ်ဘံၤစံၤဟဲဝဲၣ်ယၢၣ်လၢအမ့ၢ်ဝဲတၢ်ဃ့ဝဲဒၣ်လၢခိခိၣ်သးစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ကတဲဖျါထီၣ်အတၢ်တဲဒီးအတၢ်ထံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ခီဖျိလၢအဝဲသ့ၣ်ကိၤလၤဝါကျိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဂ့ၤထီၣ်အဃိသတးဒီးသရၣ်(ScottDickson)စကီးဒ့းစၢၤမၤန့ၢ်သ့ၣ်ညါအါထီၣ်ကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်လဲၤခီဖျိလၢအပူၤကွံာ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
သရၣ်စံးဝဲဒၣ်လၢအါတက့ၢ်ကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ်တၢ်လၢအလဲၤခီဖျိတ့ၢ်ဝဲန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲတၢ်လၢအလီၤသးတမုာ်ဘၣ်ဆၣ်တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးတဲဖျါဝဲလၢကိၤလၤဝါကျိာ်န့ၣ်တဲဖျါထီၣ်ရှဲရှဲတသ့ဘၣ်.
ခဲအံၤလၢတၢ်လဲပှ့ၤတၢ်အကျဲနုာ်လီၤန့ၣ်နစံးနဲဒၣ်,ဂ့ၤလံ,တၢ်အဝဲအံၤအခီပညီမ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.
အဝဲသ့ၣ်ခဲလၢာ်စံးဝဲဒၣ်,အဝဲန့ၣ်ဖဲလၢယပါသံအခါ….
နီၢ်အဲၣ်မှံၤတဲဘၣ်ကဒါက့ၤဝဲအဂ့ၢ်အကျိၤလၢမ့ၣ်အူအီၣ်ကွံာ်ဝဲအဟံၣ်လၢဝၣ်ဖိတဖျၢၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.အဝအံၤတမ့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်အသးလၢကီၢ်ပယီၤပူၤဘၣ်,မ့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်အသးဖဲကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်ဒဲကဝီၤအပူၤန့ၣ်လီၤ.
အဝဲအံၤမ့ၢ်တ့ၢ်ဝဲဖဲနံၣ်(၂၀၁၃)နံၣ်ဒီးအသးအိၣ်ဝဲဒၣ်(၁၇)နံၣ်ဒီးကတဲာ်ကတီၤအသးလၢကၠိတၢ်ဒိးစဲးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးဝဲဒၣ်လၢ,ဖဲလၢမုၢ်ဃ့ၣ်လီၤ(၃)နၣ်ရံၣ်အဆၢကတီၢ်ပှၤအိၣ်ဝဲတဂၤလၢစံးဝဲဒၣ်ဟံၣ်အူထီၣ်လံ,ဖဲန့ၣ်ယဟးထီၣ်ကွၢ်တၢ်လၢတၢ်ချၢန့ၣ်လီၤ.
ဖဲယလဲၤလီၤလၢထံကျိအပူၤဒီးယထံၣ်ဘၣ်လၢဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဟီၣ်မ့ၢ်လၢဟံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်မ့ၣ်အူအီၣ်ဝဲဒၣ်ဒီးဖျါလၢအဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ပျံၤသးဖုးန့ၣ်လီၤ.
ဖဲလၢမ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်အနံၤန့ၣ်ပှၤသံဝဲဒၣ်(၃၇)ဂၤဒီးတၢ်ခဲလၢာ်ပဘၣ်က့ၤတ့ထီၣ်က့ၤလၢအသီန့ၣ်လီၤ.
ခီဖျိမ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်အဃိတၢ်ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤနီၢ်အဲၣ်မှံၤအသးလၢကသုးသးဆူကီၢ်အီစတြ့လယါန့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးဝဲဒၣ်လၢယသးခုဒိၣ်မးလၢယဟံၣ်ဖိဃီဖိသ့ၣ်တဖၣ်ပူၤဖျဲးအဃိန့ၣ်လီၤ.
ယသးခုဒိၣ်မးလၢယဟဲထီၣ်ဘၣ်ခီလ့ၣ်ကၠိမ့ၢ်လၢယကတိၤကိၤလၤကျိၤသ့အါထီၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
ယအဲၣ်ဒိးစံးယဲတၢ်ဘျုးဖးဒိၣ်ဆူကီၢ်အီစတြ့လယါအပဒိၣ်ဒိၣ်ဒီးထံဖိကီၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
လါယူၤလၢအသးအိၣ်(၁၈)နံၣ်ဒီးအဒီပုၢ်ဝဲၢ်လွံၢ်ဂၤအံၤအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢဒဲကဝီၤတဖျၢၣ်ဃီအပူၤလီၤ.
အဝဲစံးဝဲဒၣ်လၢဒဲကဝီၤလၢကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤဂာ်ဝဲဒ်သိးအဟံၣ်လီၤ.အဝဲစံးတ့ၢ်ဒၣ်လၢ,ယသ့ၣ်နီၣ်ဘၣ်ယဲယထံယကီၢ်ဒီးယတံၤသကိးသ့ၣ်တဖၣ်လီၤ.
မ့မ့ၢ်လၢဝ့ၢ်မီးကဲဘံယါဖဲအံၤန့ၣ်ကီခဲဝဲဒၣ်ဒိၣ်မးလၢပကမၤန့ၢ်တံၤသကိးသ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်လၢပကတိၤကိၤလၤဝါကျိာ်တဘၣ်အါအဃိအိၣ်ဒၣ်ပဘၣ်မၤလိတၢ်န့ၣ်လီၤ.
ယအဲၣ်ဒိးမၤယဲတၢ်တံာ်ခိၣ်တၢ်ကယၢကယဲခိၣ်ဒီးယအိၣ်ဖဲအံၤမုာ်ဒိၣ်မး,ယအိၣ်ဖဲအံၤအိၣ်ဝဲဒၣ်ဒီးတၢ်ပူၤဖျဲးန့ၣ်လီၤ.
မါတလ့လၢအသးအိၣ်ဝဲ(၁၈)နံၣ်တဂၤအံၤဖဲလၢမုၢ်ဒဲးကိးနွံဒဲးန့ၣ်လဲၤထီၣ်ဝဲတၢ်ဘါယွၤကၠိခံဖျၢၣ်လၢအဘါတၢ်အဲကလံးအကျိာ်တဖျၢၣ်ဒီးလၢကညီကျိာ်တဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်လၢတၢ်ပၢၤဃာ်ကရ့ၣ်နံၣ်အတၢ်ဆဲးတၢ်လၤအံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်လၢအကါဒိၣ်န့ၣ်လီၤ.
မ့ၢ်လၢပဟဲလၢထံကီၢ်အဂၤဒီးပအဲၣ်ဒိးဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ်ပပှၤကလုာ်ဒီးပတၢ်ဆဲးတၢ်လၤဆူပှၤအဂၤန့ၣ်လီၤ.
ဖဲလၢနံၣ်စးထီၣ်အခီၣ်ထံးအံၤကီၢ်ပယီၤအပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးဘှါရှဲတၢ်လၢစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်အရူမ့ၢ်လၢဟံးန့ၢ် ပၢၤဃာ်ဘၣ်ဝဲတၢ်သူဖးဒိၣ်သၢဒုဒီးတၢ်ဖၢဖိဖီးစၢၤ(၁၄)ဒုန့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဖီခိၣ်ပှၤကမျၢၢ်ကိးသတြီထီၣ်ဝဲပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢပှၤဂ့ၢ်ဝီတၢ်ကစီၣ်အဖီခိၣ်ဒီးလၢဖ့း(စ်)ဘိးအကဘျံးပၤအမဲာ်ညါလၢပှၤမၤကမၣ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ကဘၣ်တၢ်ထၢနုာ်အီၤလၢဃိၣ်ပူၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
အဝဲအံၤမ့ၢ်တၢ်အဒိဖိတခါလၢကရ့ၣ်နံၣ်ပှၤလၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဝဲဒီးမုၢ်ထီၣ်ကလံၤထံဝ့ၢ်အလုၢ်အလၢ်တၢ်နၢ်ပၢၢ်ကမၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီခီဖျိကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ဒဲကဝီၤတၢ်အီၣ်တၢ်အီဟဲလၢပှၢ်ပူၤဒီးထံကျိအပူၤလၢတၢ်န့ၣ်အဃိတၢ်ဟးခးဆၣ်ဖိ ကီၢ်ဖိလၢပှၢ်ပူၤတၢ်သံကွၢ်တအိၣ်လၢကီၢ်အီစတြ့လယါအပူၤဘၣ်.
သရၣ်(ScottDickson)ဆၢမုၢ်လၢ်ဝဲဒၣ်လၢကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်တဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤကဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါရၤလီၤသးအါထီၣ်လၢကမၤအါထီၣ်လဲၢ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်ဆူပှၤကမျၢၢ်အကျါန့ၣ်လီၤ.
ပမ့ၢ်လၢပှဲၤဒီးတၢ်နၢ်ပၢၢ်န့ၣ်ကဟဲစိာ်ဝဲဒၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါတၢ်ကူၣ်သ့ဒီးတၢ်ဟံးန့ၢ်မူဒါသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.အဝဲဒၣ်စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.ဒီးယဆိမိၢ်ယဲဒၣ်ဒၣ်လၢဖဲတၢ်မၤဝဲအံၤဝံၤဝဲတစုန့ၣ်ပကဒုးသ့ၣ်ညါဘၣ်ပှၤအါဒ်အါဂၤန့ၣ်လီၤ.