ကီၢ်ပယီၤစူးကၠံၣ်အၢၣ်လီၤဝဲဒၣ်ပှၤဟ့ၣ်တၢ်ဖးဖိသ့ၣ်တဖၣ်လၢပဒိၣ်တအိၣ်ဒီးတၢ်အီၣ်ကဘျံးကဘျၣ်
ကီၢ်ပယီၤစူးကၠံၣ်အၢၣ်လီၤဝဲဒၣ်ပှၤဟ့ၣ်တၢ်ဖးဖိသ့ၣ်တဖၣ်လၢပဒိၣ်တအိၣ်ဒီးတၢ်အီၣ်ကဘျံးကဘျၣ်
Reuters, 21 Sep 2015
URL: http://www.reuters.com/article/2015/09/21/us-myanmar-politics-idUSKCN0RL0D120150921
ကီၢ်ပယီၤထံရူၢ်ကီၢ်သဲးပၣ်တံၣ်ထီဒါတၢ်အခိၣ်လၢအမ့ၢ်အီၤဆါစူးကၠံၣ်အၢၣ်လီၤဝဲဒၣ်လၢကသူၣ်ထီၣ်ဝဲပဒိၣ်လၢအတအိၣ်ဒီးတၢ်အီၣ်ကဘျံး
အီၣ်ကဘျၣ်,ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢအိၣ်ဝဲဒၣ်ဒီးအကံၢ်အစီဒီးဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢကီၢ်ချၢအတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤဒ်အမၤတ့ၢ်ဝဲတၢ်ဟူးတၢ်ဖဲမုၢ်ဆၣ်အ
နံၤလၢမုၢ်ထီၣ်ကလံၤထံးအ့ရှၢၣ်ထံကီၢ်လၢအမ့ၢ်ဝဲဒီကလုာ်အတၢ်ဃုထၢလၢတၢ်သဘျ့အဆိကတၢၢ်တဘျီလၢ(၂၅)နံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.
ကၤဝဲဒၣ်ဆ့ကၤအဂီၤဒီးဝံၢ်ဝၢ်ဝဲအပၣ်တံၣ်အနီၢ်တယၢ်သ့ၣ်တဖၣ်,ဃုာ်ပှၤဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤတၢ်လၢအထိသ့ၣ်တဖၣ်ဟ့ၣ်ဝဲလၢၢ်ဆၣ်တၢ်ပနီၣ်ဆူ
စူးကၠံၣ်လၢတၢ်တူၢ်လိာ်မုာ်အီၤန့ၣ်လီၤလီၤ.ပှၤလၢအပၢဆှၢဒီးဂဲၤလိာ်ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါထီဒါဝဲသုးပဒိၣ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢကီၢ်ပယီၤအပူၤအိၣ်တ့ၢ်
လံဝဲခံဆံဖှိၣ်နံၣ်အတီၢ်ပူၤတဂၤ,ဒ်အဝဲမၤအတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤလၢလီၢ်ဟီၣ်ကဝီၤဝးဝးလၢကီၢ်ပယီၤတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအဝ့ၢ်ခိၣ်တဖျၢၣ်ဖဲလၢဝ့ၢ်တကူၣ်
အပူၤန့ၣ်လီၤ
လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ်(၈)သီတၢ်ဃုထၢကဟ့ၣ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲအါဆူပှၤဟူးဂဲၤလၢဒံၣ်မိၣ်ြခ့ၣ်စံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်,မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဆီၣ်တံၢ်အီၤလၢ
နံၣ်ယၤဖှိၣ်တဝာ်အဆၢကတီၢ်ခီဖျိသုးဒိၣ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီကတၢၢ်ဝဲဖဲ(၂၀၁၁)နံၣ်န့ၣ်လီၤ.ကမျၢၢ်တဝာ်,သုးပဒိၣ်ဖီၣ်တၢ်လီၢ်ခံလၢအမ့ၢ်ကီၢ်
ခိၣ်သ့စ့ၣ်ပျၢ်ကွံာ်ဝဲထံရူၢ်ကီၢ်သဲးပှၤဃိၣ်ဖိဒီးအိးထီၣ်ဝဲထံကီၢ်မုၢ်ကျိၤဝဲၤကွၤအကျိၤအကျဲန့ၣ်လီၤ.
ပလိၣ်ဘၣ်ပဒိၣ်လၢတအိၣ်ဝဲဒၣ်ဒီးတၢ်အီၣ်ကဘျံးအီၣ်ကဘျၣ်လၢတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်လဲၤထီလၢထံကီၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ,စူးကၠံၣ်စံးဝဲဒၣ်ဖဲလၢတၢ်ပာ်ဖှိၣ်
သကိးသးလၢကီးမုၢ်ဒီးမ့ၢ်ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်လၢအဖှီၣ်,ဒီးအိၣ်ဝဲလၢတၢ်သူၣ်ဘုအလီၢ်ဟီၣ်ကဝီၤအဝဲအံၤမ့ၢ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ(NLD)ပၣ်တံၣ်အဂီၢ်
န့ၣ်လီၤ.
ထံကီၢ်လၢအလဲၤထီၣ်လဲၤထီစ့းတၢ်န့ၣ်ထံကီၢ်လၢအီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲမၤတၢ်လၢအနီၢ်ကစၢ်တၢ်အိၣ်မူအဂီၢ်လီၤ.ပတလိၣ်ဘၣ်ထံကီၢ်လၢအကဘၣ်
ဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢထံကီၢ်အဂုၤအဂၤဘၣ်.စူးကၠံၣ်စံးဝဲဒီးဝံၢ်ဝၢ်ဝဲဒၣ်အစုလၢပျဲၤစီၤခိၣ်ကယၢကယဲထီၣ်ဝဲဒၣ်ဒီးအနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဂီၤန့ၣ်လီၤ.
စူးကၠံၣ်ဘၣ်အိၣ်ဝဲလၢဟံၣ်တၢ်စၢဃာ်(၁၅)နံၣ်မ့ၢ်ဝဲဖဲ(၁၉၈၉)ဒီးဘၣ်ပျၢ်ထူၣ်ဖျဲးအီၤဖဲ(၂၀၁၀)နံၣ်န့ၣ်လီၤ.ဒီးအဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်ခိၣ်ဖးတၢ်လၤက
ပီၤ(Nobel Prize for Peace)ဖဲ(၁၉၉၁)နံၣ်န့ၣ်လီၤ.
ယနာ်အဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.ထဲဒၣ်အဝဲတဂၤဧိၤပှၤလၢကစိာ်တၢ်ဃူတၢ်ဖိးဒီးမၤလဲၤထီၣ်လဲၤပထံကီၢ်သ့န့ၣ်လီၤ.စီၤမုၢ်ထူစံးဝဲ,အသးအိၣ်(၂၂)နံၣ်မ့ၢ်
ဝဲကညီသးကရၢအကရၢဖိတဂၤဒီးကူသိးဝဲဒၣ်လုလၢ်ထူသနူတၢ်ကူတၢ်ကၤဃုာ်ဒီး(NLD)အကိာ်ပးန့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးဝဲဒၣ်,အဝဲပိာ်မုၣ်ကြၢးမၤနၢၤတၢ်လၢတၢ်ဃုထၢတဘျီညါအံၤန့ၣ်ကဘၣ်မၤနၢၤဝဲဒၣ်တၢ်ဃုထၢန့ၣ်လီၤ.
ဖဲ(၂၀၁၂)နံၣ်ကီၢ်မူန့ၣ်မၤနၢၤဝဲဒၣ်တၢ်ဃုထၢမ့ၢ်တၢ်မၤနီၣ်လၢအဝဲဟဲက့ၤနုာ်လီၤကဒါက့ၤဆူထံရူၢ်ကီၢ်သဲးအလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤလၢကီၢ်ပယီၤအဝ့ၢ်ခိၣ်
ကျၢၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ်ပၣ်တံၣ်လၢအဒိၣ်ကတၢၢ်တဖုန့ၣ်လီၤ.
ယလဲၤလီၤတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤလၢထံကီၢ်ပူၤဝးဝးဘၣ်ဆၣ်ကီၢ်မူမ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်တခါလၢပှၤကမျၢၢ်ဖဲန့ၣ်အဝဲသ့ၣ်ဃုထၢဝဲဒၣ်ယၤအဃိသတးယက
ဘၣ်ကဲယဲပှၤဒုးကဲထီၣ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီဖဲ(၂၀၁၂)နံၣ်အတၢ်ဃုထၢအဂ့ၢ်န့ၣ်စူးကၠံၣ်စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
အီၣ်ကဘျၣ်,ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢအိၣ်ဝဲဒၣ်ဒီးအကံၢ်အစီဒီးဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢကီၢ်ချၢအတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤဒ်အမၤတ့ၢ်ဝဲတၢ်ဟူးတၢ်ဖဲမုၢ်ဆၣ်အ
နံၤလၢမုၢ်ထီၣ်ကလံၤထံးအ့ရှၢၣ်ထံကီၢ်လၢအမ့ၢ်ဝဲဒီကလုာ်အတၢ်ဃုထၢလၢတၢ်သဘျ့အဆိကတၢၢ်တဘျီလၢ(၂၅)နံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.
ကၤဝဲဒၣ်ဆ့ကၤအဂီၤဒီးဝံၢ်ဝၢ်ဝဲအပၣ်တံၣ်အနီၢ်တယၢ်သ့ၣ်တဖၣ်,ဃုာ်ပှၤဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤတၢ်လၢအထိသ့ၣ်တဖၣ်ဟ့ၣ်ဝဲလၢၢ်ဆၣ်တၢ်ပနီၣ်ဆူ
စူးကၠံၣ်လၢတၢ်တူၢ်လိာ်မုာ်အီၤန့ၣ်လီၤလီၤ.ပှၤလၢအပၢဆှၢဒီးဂဲၤလိာ်ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါထီဒါဝဲသုးပဒိၣ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢကီၢ်ပယီၤအပူၤအိၣ်တ့ၢ်
လံဝဲခံဆံဖှိၣ်နံၣ်အတီၢ်ပူၤတဂၤ,ဒ်အဝဲမၤအတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤလၢလီၢ်ဟီၣ်ကဝီၤဝးဝးလၢကီၢ်ပယီၤတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအဝ့ၢ်ခိၣ်တဖျၢၣ်ဖဲလၢဝ့ၢ်တကူၣ်
အပူၤန့ၣ်လီၤ
လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ်(၈)သီတၢ်ဃုထၢကဟ့ၣ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲအါဆူပှၤဟူးဂဲၤလၢဒံၣ်မိၣ်ြခ့ၣ်စံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်,မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဆီၣ်တံၢ်အီၤလၢ
နံၣ်ယၤဖှိၣ်တဝာ်အဆၢကတီၢ်ခီဖျိသုးဒိၣ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီကတၢၢ်ဝဲဖဲ(၂၀၁၁)နံၣ်န့ၣ်လီၤ.ကမျၢၢ်တဝာ်,သုးပဒိၣ်ဖီၣ်တၢ်လီၢ်ခံလၢအမ့ၢ်ကီၢ်
ခိၣ်သ့စ့ၣ်ပျၢ်ကွံာ်ဝဲထံရူၢ်ကီၢ်သဲးပှၤဃိၣ်ဖိဒီးအိးထီၣ်ဝဲထံကီၢ်မုၢ်ကျိၤဝဲၤကွၤအကျိၤအကျဲန့ၣ်လီၤ.
ပလိၣ်ဘၣ်ပဒိၣ်လၢတအိၣ်ဝဲဒၣ်ဒီးတၢ်အီၣ်ကဘျံးအီၣ်ကဘျၣ်လၢတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်လဲၤထီလၢထံကီၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ,စူးကၠံၣ်စံးဝဲဒၣ်ဖဲလၢတၢ်ပာ်ဖှိၣ်
သကိးသးလၢကီးမုၢ်ဒီးမ့ၢ်ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်လၢအဖှီၣ်,ဒီးအိၣ်ဝဲလၢတၢ်သူၣ်ဘုအလီၢ်ဟီၣ်ကဝီၤအဝဲအံၤမ့ၢ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ(NLD)ပၣ်တံၣ်အဂီၢ်
န့ၣ်လီၤ.
ထံကီၢ်လၢအလဲၤထီၣ်လဲၤထီစ့းတၢ်န့ၣ်ထံကီၢ်လၢအီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲမၤတၢ်လၢအနီၢ်ကစၢ်တၢ်အိၣ်မူအဂီၢ်လီၤ.ပတလိၣ်ဘၣ်ထံကီၢ်လၢအကဘၣ်
ဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢထံကီၢ်အဂုၤအဂၤဘၣ်.စူးကၠံၣ်စံးဝဲဒီးဝံၢ်ဝၢ်ဝဲဒၣ်အစုလၢပျဲၤစီၤခိၣ်ကယၢကယဲထီၣ်ဝဲဒၣ်ဒီးအနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဂီၤန့ၣ်လီၤ.
စူးကၠံၣ်ဘၣ်အိၣ်ဝဲလၢဟံၣ်တၢ်စၢဃာ်(၁၅)နံၣ်မ့ၢ်ဝဲဖဲ(၁၉၈၉)ဒီးဘၣ်ပျၢ်ထူၣ်ဖျဲးအီၤဖဲ(၂၀၁၀)နံၣ်န့ၣ်လီၤ.ဒီးအဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်ခိၣ်ဖးတၢ်လၤက
ပီၤ(Nobel Prize for Peace)ဖဲ(၁၉၉၁)နံၣ်န့ၣ်လီၤ.
ယနာ်အဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.ထဲဒၣ်အဝဲတဂၤဧိၤပှၤလၢကစိာ်တၢ်ဃူတၢ်ဖိးဒီးမၤလဲၤထီၣ်လဲၤပထံကီၢ်သ့န့ၣ်လီၤ.စီၤမုၢ်ထူစံးဝဲ,အသးအိၣ်(၂၂)နံၣ်မ့ၢ်
ဝဲကညီသးကရၢအကရၢဖိတဂၤဒီးကူသိးဝဲဒၣ်လုလၢ်ထူသနူတၢ်ကူတၢ်ကၤဃုာ်ဒီး(NLD)အကိာ်ပးန့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးဝဲဒၣ်,အဝဲပိာ်မုၣ်ကြၢးမၤနၢၤတၢ်လၢတၢ်ဃုထၢတဘျီညါအံၤန့ၣ်ကဘၣ်မၤနၢၤဝဲဒၣ်တၢ်ဃုထၢန့ၣ်လီၤ.
ဖဲ(၂၀၁၂)နံၣ်ကီၢ်မူန့ၣ်မၤနၢၤဝဲဒၣ်တၢ်ဃုထၢမ့ၢ်တၢ်မၤနီၣ်လၢအဝဲဟဲက့ၤနုာ်လီၤကဒါက့ၤဆူထံရူၢ်ကီၢ်သဲးအလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤလၢကီၢ်ပယီၤအဝ့ၢ်ခိၣ်
ကျၢၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ်ပၣ်တံၣ်လၢအဒိၣ်ကတၢၢ်တဖုန့ၣ်လီၤ.
ယလဲၤလီၤတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤလၢထံကီၢ်ပူၤဝးဝးဘၣ်ဆၣ်ကီၢ်မူမ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်တခါလၢပှၤကမျၢၢ်ဖဲန့ၣ်အဝဲသ့ၣ်ဃုထၢဝဲဒၣ်ယၤအဃိသတးယက
ဘၣ်ကဲယဲပှၤဒုးကဲထီၣ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီဖဲ(၂၀၁၂)နံၣ်အတၢ်ဃုထၢအဂ့ၢ်န့ၣ်စူးကၠံၣ်စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.