ကီၢ်ပယီၤဂံၢ်ခီၣ်ထံး တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ပတီၢ် ကၠိတၢ်သိၣ်လိအလံာ် တၢ်မၤက့ၤလၢအသီ

...

ကီၢ်ပယီၤဂံၢ်ခီၣ်ထံး တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ပတီၢ် ကၠိတၢ်သိၣ်လိအလံာ် တၢ်မၤက့ၤလၢအသီ

The Myanmar Times, 09 Mar 2017

URL: http://www.mmtimes.com/index.php/special-features/educentre/25297-myanmar-s-basic-education-curriculum-gets-a-makeover.html
တၢ်မၤအါထီၣ်တၢ်ထီၣ်ကၠိအဆၢကတီၢ် ဒ်သိးကလီၤပလိာ်ဒီးထံဂုၤကီၢ်ဂၤအပတီၢ်, ဒီးတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကၠိတၢ်သိၣ်လိ
လံာ်လၢအ သီ ဒ်သိးတၢ်ကမၤဂ့ၤထီၣ်ကၠိဖိအကံၢ်အစီလၢ အသနၢၣ်ယဲၢ်နၢၣ်လီၤ.

ကီၢ်ပယီၤဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ ကၠိတၢ်သိၣ်လိအလံာ် ယံာ်၀ဲအနံၣ် ၃၀ ဃၣ်ဃၣ်, ဒီးအလီၢ်ခံကတၢၢ်တဘျီ
လၢ တၢ်ဆီတ လဲဘှီဘၣ်အီၤမ့ၢ်၀ဲဖဲ ၁၉၈၅ လီၤ. တၢ်ဆိကမိၣ်၀ဲလၢ တဘၣ်ဂီၢ်လၢာ်ဒီးခ့ခါဆၢကတီၢ်, ကီၢ်ပယီၤတၢ်
ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အကျိၤအ ကွာ်အံၤ, အိၣ်တ့ၢ်လၢတၢ်လီၢ်ခံဖးယံၤ, မ့ထိၣ်သြတီၤဒီးထံဂုၤကီၢ်ဂၤပှၤတ၀ၢအခါလီၤ.

လၢတၢ်မၤလိခီဖျိတၢ်တိၢ်ရူးသံတၢ် တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အကျိၤအကွာ် အဆၢကတီၢ်ခဲအံၤအဖီလာ် ကၠိဖိတဖၣ်ကဒိၣ်
ထီၣ်လၢ အိၣ် ဒီးတၢ်ပဲာ်ထံနီၤဖးတၢ်စှၤ, လၢတဘၣ်ဂီၢ်ဖိးဒ့လၢာ်ဒီး စဲးဖီကဟၣ်အစိၤခဲအံၤန့ၣ်လီၤ.

အဃိသတးဒီး, တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါမၤ လိ၀ဲၤကျိၤ လၢအအိၣ်လၢတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့၀ဲၤကျိၤ အဖီ
လာ် စးထီၣ်ထုးထီၣ်၀ဲကၠိတၢ်သိၣ်လိလံာ်အသီဖဲ ၂၀၁၂ လီၤ. သၢနံၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံ, ကၠိတၢ်သိၣ်လိလံာ်အ သီ လၢ KG
တီၤအဂီၢ်, တၢ်ထုးထီၣ်၀ဲဖဲ ၂၀၁၆-၁၇ ကၠိနံၣ်အပူၤလီၤ.

"ကၠိတၢ်သိၣ်လိအလံာ်အံၤ တၢ်ဆီတလဲအီၤဒ် ဒီက လုာ်တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီ National Education
Law အတၢ်ပာ်လီၤအိၣ်၀ဲအသိး, ဒ်သိး ကဃူလိာ်လီၤပလိာ်ဒီး ထံဂုၤကီၢ်ဂၤပတီၢ်အဂီၢ်လီၤ." ဒီးက်ထၢၣ်ခဲၣ်မၠဲ,
လၢအမ့ၢ်အပူၤကွံာ်ပှၤနဲၣ်တၢ်လၢ တၢ် ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါမၤလိ၀ဲၤကျိၤ, စံး၀ဲလီၤ.

ဒီကလုာ်တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီ, တၢ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်ဖဲ လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၃၀, ၂၀၁၄, ဒီးတၢ်ဘှီဘၣ်ဆီ
လဲ တၢ်အၢၣ် လီၤတူၢ်လိာ်အီၤဖဲ လါယူၤ ၂၅, ၂၀၁၅ လီၤ. တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီ၀ဲအံၤ တၢ်ဒ်သိးအီၤ
မ့ၢ်တၢ်အဆိကတၢၢ်တဘျီ လၢကီၢ်ပယီၤအပူၤလီၤ.

ဒ်ဒီကလုာ်တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီ အတၢ်ပာ်ဖျါအဆၢဒိၣ် (၅), အဒ့ (၁၆) က စံး၀ဲအသိး, ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်
ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ် သ့အံၤ တၢ်နီၤဖးအီၤသၢပတီၢ်လၢအမ့ၢ်, တီၤဖုၣ်ပတီၢ်တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့, တီၤခၢၣ်သးပတီၢ်တၢ်ကူၣ်
ဘၣ်ကူၣ်သ့, ဒီးတီၤထီပ တီၢ်တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့လီၤ. လၢကီၢ်ပဒိၣ်ကၠိတၢ်သိၣ်လိလံာ်အဖီလာ်, ကၠိဖိတဂၤဖျိထီၣ်
ကတီၤဆိပတီၢ်၀ံၤအလီၢ်ခံ, ကဘၣ်ဆဲး မၤလိ၀ဲတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ယံာ် ၁၂ နံၣ်လီၤ.

လၢအပူၤကွံာ်, ကၠိဖိစးထီၣ်မၤလိတၢ်ဖဲအသးနံၣ်အိၣ် ၅ နံၣ်, ဖဲအါစံယဲထံကီၢ်လၢအဂၤတဖၣ် စးထီၣ်မၤလိတၢ်ဖဲ
သးနံၣ်အိၣ် ၆ နံၣ်အကတီၢ်, ဒီးကၠိဖိတဂၤထီၣ်ဘၣ်ကၠိထဲ ၁၁ နံၣ်ဧိၤလီၤ.

တၢ်မၤအါထီၣ်တၢ်ထီၣ်ကၠိအဆၢကတီၢ် ဒ်သိးကလီၤပလိာ်ဒီးထံဂုၤကီၢ်ဂၤပတီၢ်, ဒီးတၢ်ထုးထီၣ်၀ဲကၠိတၢ်သိၣ်လိလံာ်
အသီ, ဒ်သိး ကဒုးဒိၣ်ထီၣ်ကၠိဖိတဖၣ် လၢဂံၢ်ဘါယဲၢ်မံၤလၢအမ့ၢ် - လၢနီၢ်ခိ, တၢ်သ့ၣ်ညါလံာ်, တၢ်ပဲာ်ဖးနီၤဖးတၢ်ဂ့ၤ
တၢ်အၢ, တၢ်ရ့လိာ်မုာ်လိာ် ဒီး တၢ်ထူးတၢ်တီၤတဖၣ်လီၤ.

ကတီၤဆိတၢ်သိၣ်လိၣ်လံာ်, ဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်မၤစၢၤဆီၣ်ထွဲလၢ ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ဖိသၣ်စ့တၢ်မၤစၢၤ
United Nations Children's Fund (UNICEF), ဒီးတီၤဖုၣ်တၢ်သိၣ်လိအလံာ် ဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်မၤ
စၢၤဆီၣ်ထွဲလၢ ကီၢ်ယပၣ်ထံဂုၤကီၢ်ဂၤ တၢ်မၤသကိးတၢ်ကရၢ Japan International Cooperation Agency (JICA) န့ၣ်လီၤ.

ကၠိတၢ်သိၣ်လိအလံာ် တၢ်ကဆီတလဲအီၤလၢအပတီၢ်ဒၣ်၀ဲ လၢကၠိဖိအဂီၢ် လၢကၠိနံၣ်လၢကဟဲတဖၣ်လီၤ. ကၠိတၢ်သိၣ်
လိအလံာ် လၢ ၂ တီၤအဂီၢ် တၢ်ကဆီတလဲအီၤဖဲ ၂၀၁၈-၁၉ ကၠိနံၣ်, လၢ ၃ တီၤအဂီၢ် တၢ်ကဆီတလဲအီၤဖဲ
၂၀၁၉-၂၀ ကၠိနံၣ်လီၤ. လၢ ၄ တီၤဒီး ၅ တီၤအဂီၢ်, တၢ်သိၣ်လိာ်အလံာ်တၢ်ကဆီတလဲအီၤဖဲ ၂၀၂၀-၂၁, ဒီး ၂၀၂၁-၂၂
ကၠိ နံၣ်တဖၣ်စုာ်စုာ်လီၤ.

တီၤခၢၣ်သးဒီးတီၤထီပတီၢ် တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ကၠိတၢ်သိၣ်လိလံာ် တၢ်ကဆဲးပာ်လီၤဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤ ဃုာ်ဒီးတၢ်
မၤစၢၤဆီၣ်ထွဲ လၢအ့ၡၢၣ်တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီစ့တၢး Asian Development Bank န့ၣ်လီၤ.

"တၢ်မ့ၢ်ဆီတလဲကၠိတၢ်သိၣ်လိလံာ် ကယီဘၣ်ကယီ, တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ်ဒီး, တၢ်ဆၢကတီၢ်ကတံာ်တာ်၀ဲ ၁၃ နံၣ်လီၤ.

"တၢ်မ့ၢ်ဆီတလဲကၠိတၢ်သိၣ်လိလံာ်တဘျီဃီဒီး, တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢတၢ်ဆီတလဲအီၤကဖုၣ်၀ဲလီၤ. ပဆိမိၣ်လၢပကဆီ
တလဲ ကၠိတၢ် သိၣ်လိအလံာ် လၢနွံနံၣ်အတီၢ်ပူၤလီၤ." ဒီၢ်ခဲၣ်မၠဲ, လၢအမ့ၢ်ကမံးတံာ်ဖိလၢ တၢ်ဆီတလဲကၠိတၢ်သိၣ်လိ
လံာ် လၢဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ကူၣ် ဘၣ်ကူၣ်သ့အဂီၢ်, စံး၀ဲလီၤ.

ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ, ပှၤသ့ပှၤဘၣ်ဒီး တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ကိတိာ် အၢၣ်လီၤသကိး၀ဲတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ, ၀ံၤတၢ်ကဆှၢ
ထီၣ်ဆူ ဒီက လုာ်တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီ တၢ်ပာ်လီၤဖီလ်စံၣ်ခီမၡ့ၣ် အိၣ်န့ၣ်လီၤ.

""တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ပှၤတ၀ၢနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်၀ဲ အဲၣ်ဒိးတၢ်ဆီတလဲလၢတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အကျဲ, ဘၣ်ဆၣ်တနီၤနီၤ
တအဲၣ်ဒိး၀ဲဘၣ်, အဲၣ်ဒိးဆဲးမၤဒၣ်တၢ်လၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤအတၢ်အိၣ်သးန့ၣ်လီၤ." သရၣ်ကၠီၤ၀ဲဖၠိ, စံး၀ဲလီၤ.

"ပထံကီၢ်တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ အတၢ်အိၣ်သးဒုအၢဒိၣ်မး မ့ၢ်လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အကျိၤအကွာ်
အဃိလီၤ.