တၢ်လဲၤကျဲၤဆူ ထံကီၢ်လၢအသီ - တနံၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံ တၢ်ကွၢ်ကဒါက့ၤ NLD ပဒိၣ်တၢ်မၤ
တၢ်လဲၤကျဲၤဆူ ထံကီၢ်လၢအသီ - တနံၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံ တၢ်ကွၢ်ကဒါက့ၤ NLD ပဒိၣ်တၢ်မၤ
The Irrawaddy, 07 Apr 2017
URL: https://www.irrawaddy.com/opinion/commentary/the-path-to-a-new-country-looking-back-on-one-year-of-nld-rule.html
ကီၢ်ပယီၤကမျၢၢ်ပဒိၣ် လၢဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ် အတၢ်ပၢတၢ်ဘူးကထီၣ်ဘးတနံၣ်အဆၢကတီၢ် ပှၤအါဂၤသံကွၢ်၀ဲမ့ၢ်အမၤလၢပှဲၤအ တၢ်ပညိၣ်လၢအတိာ်ပာ်၀ဲန့ၢ်ဧါ, မ့တမ့ၢ် အတၢ်ပညိၣ်တဖၣ် ၡူ၀ဲဧါလီၤ.
တၢ်လီၤတံၢ်တမံၤလၢပထံၣ်ဘၣ် ဘၣ်ဃးပဒိၣ်လၢ ထံကီၢ်ပှၤ ကူၣ်လိာ်တၢ်ဒီၢ်အီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲ၀ဲမ့ၢ်, အဂဲၤပျုၢ်ဂဲာ် ဆှးဒၣ်တၢ်လၢ ကဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်, ဒီကလုာ်တၢ်ဃူ လိာ်ဖိးလိာ်က့ၤ ဒီးတၢ်
သူၣ်ထီၣ်ဒံၣ်မိၣ်ကရ့ၣ်စံၣ် ဖဲဒရဲၣ်ကီၢ်စၢ ဖှိၣ်, ဃုာ်ဒီးတၢ်မၤအါထီၣ် မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်အတၢ်ဒိၣ်ထီၣ် ဒီး တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီလၢထံကီၢ်အပူၤ, လၢအတၢ်အိၣ်သးလဲၤ သးကပံၢ်ကပၢ် လၢအါန့ၢ်ဒံးအနံၣ် ၅၀ တီၢ်ပူၤ
လၢသုးတၢ်ပၢဖီ လာ်န့ၣ်လီၤ.
ယဆိမိၣ်လၢ တၢ်လၢအလုၢ်အပှ့ၤဒိၣ်ကတၢၢ် လၢကီၢ်ပယီၤက မျၢၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး၀ဲ ဘၣ်ဃးပဒိၣ်အခဲအံၤမ့ၢ်, ဖဲတၢ်ထိၣ်သ ြတီၤဒီးပဒိၣ်လၢအပူၤကွံာ်, ပဒိၣ်အကိတိာ်တဖၣ် "သဘျ့လၢ တၢ်အီၣ်ကဘျံး
အီၣ်ကဘျၣ်" တနံၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံ ဒၣ်လဲာ်လီၤ.
လၢအပူၤကွံာ်ကမျၢၢ်ပဒိၣ်တဖှံၣ်တ၀ာ်တၢ်ပၢဖီလာ် ဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲအီၤလၢ အပူၤကွံာ်သုးခိၣ်ကျၢၢ်အူသ့စ့ၣ်, တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အိၣ် ၀ဲတလီၢ်လီၢ်လၢ တၢ်ဘှီဘၣ်ဆီတလဲတၢ်မၤ လၢသုးလီၢ်လံၤတီခိၣ်ရိၣ်မဲ၀ဲ
တဖၣ်, မ့ၢ်ကတူၢ်ယံာ်တူၢ်ထၢစ့ၢ်ဧါ, အဂ့ၢ်လီၤ.
တၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဒ်န့ၣ်တဖၣ် လီၤမၢ်ကွံာ်၀ဲဃုာ်ဒီးအူသ့စ့ၣ်ပဒိၣ်, ဖဲ NLD ပဒိၣ်ထီၣ်ပၢတၢ် ဖဲလါမးၡး ၃၀, ၂၀၁၆ အဆၢကတီၢ်လီၤ. တၢ်န့ၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံ, NLD အတၢ်မၤကဲထီၣ်, ဒီးအတၢ်ၡူတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ကွၢ်ထံ
သမံသမိးအီၤ ဘၣ်ဃးအတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်, အဖီလ် စံၣ်, တၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲအကျဲ, အဂ့ၢ်အကျိၤလၢကအိၣ်တ့ၢ် လၢပသမၢအလီၢ်တအိၣ်ဘၣ်, ဒီးတၢ်အိၣ်သးလၢတဂ့ၤတ၀ါ လၢအအိၣ်ဒံး လၢထံကီၢ်အပူၤတ
ဖၣ်လီၤ.
တၢ်ဂ့ၢ်အိၣ်လီၤတဲာ် လၢတၢ်တမိၣ်န့ၢ်သးလီ
ကီၢ်ပယီၤတူၢ်ဘၣ်ဒံး တၢ်ကီတၢ်ခဲအါမးလၢ အန့ၢ်သါ၀ဲလၢဆၢကတီၢ်လၢအပူၤကွံာ်လီၤ. ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤတၢ်ဒုး လၢအယံာ်တ့ၢ်အ နံၣ် ၇၀ ဆဲးမၤအသးဒၣ်တၢ်လီၤ. ထံကီၢ်အတၢ်သူၣ်လီၤဆီလီၤ လၢအဂံၢ်ဘါဆူၣ်
ကတၢၢ်, သုး မ့ၢ်ပှၤလၢအ၀ံၤတၢ်ကဲတၢ် ဘၣ်ထွဲ တၢ်ဘၣ်ဂံာ်ဂူာ်ဒီးကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤတဖၣ် အဂ့ၢ်လီၤ.
လၢအပူၤကွံာ်တၢ်သမံထံဒီး BBC, ဒီၢ်အီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်စံး၀ဲ, "အ၀ဲသ့ၣ် (သုး) အိၣ်ဒီးတၢ်သဘျ့လၢ ကလဲၤနုာ်ဒီးဒုးတၢ်လီၤ. ဒီးတၢ် အ၀ဲန့ၣ်, အနီၢ်ကီၢ်ဒု အိၣ်လၢထံကီၢ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢခိၣ်သ့ၣ်အပူၤလီၤ. တၢ်
ဂ့ၢ်လၢဘၣ်ဃးဒီးသုး တၢ်ပျဲအီၤ လၢသုးမုၢ်ဒိၣ်အစုပူၤ လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ပကျဲးစၢးဆီတလဲ ထံကီၢ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢလီၤ. တၢ်ကဘှီဘၣ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢ မ့ၢ်ပတၢ်ပညိၣ်တခါလီၤ."
NLD ပဒိၣ်အတၢ်ကီတၢ်ခဲအဒိၣ်ကတၢၢ်တခါ မ့ၢ်ဒံးဒၣ် ၂၀၀၈ ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢ လၢအပူၤကွံာ်သုးပဒိၣ်ကွဲး၀ဲ, ဒီးဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ် ဘျၢအ၀ဲအံၤ ဟ့ၣ်လီၤသုးထံရူၢ်ကီၢ်သဲးအစိကမီၤ လၢကိတိၤအလီၢ်လၤလၢအရ့
ဒိၣ်သၢခါ, မ့ၢ်၀ဲတၢ်ဒီသဒၢကိတိာ်, ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤ ကိတိာ်, ဒီးကီၢ်ဆၢဂ့ၢ်၀ီကိတိာ်, ဒီးသဲးစးဘျီၣ်ဒိၣ်ပူၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ ၂၅ မျးကယၤ တၢ်ဟ့ၣ်လီၤအီၤ လၢသုးလၢကပာ်ထီၣ် အ၀ဲသ့ၣ် အပှၤန့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဃိ, NLD အတၢ်ပညိၣ်မိၢ်ပှၢ်တခါမ့ၢ် လၢကကွဲးပာ်လီၤထံကီၢ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢတခါလၢ "ကမၤလီၤတံၢ် ပှၤခဲ လၢာ်လၢထံကီၢ်အပူၤ ကအိၣ်မူဘၣ်တပူၤဃီ လၢတၢ်ဘှ့ၣ်တၢ်ဘှီၣ် ဒီးတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢ
အပူၤအဂီၢ်," ၂၀၁၅ တၢ်ဃုထၢ ပၣ်တံၣ်အ တၢ်ပာ်ဖျါအသးအပူၤ, စံး၀ဲလီၤ.
ဘၣ်ဃးအ၀ဲသ့ၣ်တၢ်မုၢ်လၢ်ကွၢ်စိလၢ ကဆီတလဲဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢအဂ့ၢ်, NLD ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီး တၢ်ထီဒုၣ်ဒါလၢ တၢ်အသ နၢၣ်တဘျုးခါလီၤ. ထံကီၢ်အသုးလၢဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ Tatmadaw ထီဘိထီဒါ
၀ဲ NLD အတၢ်ကျဲးစၢး လၢကဆီတလဲဂံၢ်ခီၣ် ထံးတၢ်ဘျၢလၢအခဲအံၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, ဒီးလၢကကွဲး၀ဲလၢအသီတခါမ့ၢ်ဂ့ၤလီၤ. လၢခံကတၢၢ် ကီၢ်အသုး အမူအဒါခိၣ်သ့ၣ်လၢအစံးဖျါ၀ဲမ့ၢ် လၢကဒီသဒၢထံကီၢ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်
ဘျၢ, ဒ်အဖျါလၢ အဆၢဒိၣ် ၁, ကီၢ်စၢဖှိၣ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံး တၢ်ဘျၢခိၣ်သ့ၣ်အပူၤလီၤ. တၢ်ကွဲး၀ဲအံၤ တဲ ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီး၀ဲလၢ ထံကီၢ် "အတၢ်တိာ်ပာ်လၢအတဆီတလဲအသးဘၣ်" ပၣ်ဃုာ်၀ဲ "တၢ်ကပျဲ တၢ်ဒီသဒၢတၢ်မၤ
ကနုာ်လီၤမၤတၢ် လၢ ထံကီၢ်ဒီကလုာ်ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲအပူၤ" န့ၣ် လီၤ.
ဘၣ်ဃးတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တၢ်မၤကျဲအဂ့ၢ်, လၢအမ့ၢ်တၢ်မၤနီၢ်ဂံၢ်တၢလၢ NLD ပဒိၣ်အဂီၢ်, ထံကီၢ်ပှၤကူၣ်လိာ်တၢ် စံးဘၣ် BBC, သုး အတၢ်ထီၣ်ဒုးတဖၣ် မ့ၢ်တၢ်နီးတၢ်ဘျးလၢ တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တၢ်မၤကျဲအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်
ဆၣ် ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢ လၢအခဲအံၤ ြတီ NLD လၢကြတီသုးတၢ်လၢအဲၣ်ဒိးမၤ၀ဲလီၤ.
ဘၣ်ဃးဒီးစုက၀ဲၤတၢ်ဘၣ်ဂံာ်ဂူာ်လၢ အဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ်လၢ NLD န့ၢ်ဘၣ်ပဒိၣ်တၢ်ပၢလံၤလံၤအဂ့ၢ်, NLD ပဒိၣ်တဲ သုးအခိၣ်နၢ် တန့ၢ်ဒံးဘၣ်.
တၢ်ထီဒါ NLD လၢတမ့ၢ်ပဒိၣ်အကျဲ ဒီးတၢ်သိၣ်တၢ်သီအကျဲ အိၣ်စ့ၢ်ကီး, ဒီးတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤပပာ်အီၤဒ် "တၢ်ခံးအသဟီၣ်" ဒီး ကပၣ်ဃုာ်၀ဲကရူၢ်လၢ အဆီၣ်ထွဲတၢ်ဆီတလဲသတူၢ်ကလာ်, မ့တမ့ၢ် တၢ်သူၣ်လီၤ
ဆီလီၤလီၢ်လံၤ အကရၢဖိ တဖၣ်လီၤ.
လၢအ၀ဲသ့ၣ်အကျါ မ့ၢ်ပှၤလၢအကူၣ်မၤသံ NLD ပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်ဘၣ်ဃးသဲစးတၢ်ဂ့ၢ်, အူကိၤနံၤ, မုၢ်ဆါခီ၀ဲၤကဲၤလၢ ၀့ၢ်တကူၣ် ထံဂုၤကီၢ်ဂၤကဘီယူၤသန့ ဖဲလါယနူၤအါရံၤတီၢ်ပူၤလီၤ. အူကိၤနံၤ မ့ၢ်ပှၤလၢအဆီၣ်
ထွဲတၢ်ကဘှီဘၣ် ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢ မ့တမ့ၢ် တၢ်ကကွဲးအီၤလၢအသီတဘ့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢတၢ်ဆိကမိၣ်၀ဲလၢ အပၣ်ဃုာ်လၢတၢ်ကူၣ်မၤသံ အံၤအါဒၣ်တက့ၢ်မ့ၢ် သုးခိၣ်နၢ်လီၢ် လံၤတဖၣ်လီၤ. ပှၤလၢအနီၤဖးပဲာ်ဖးတၢ်
တနီၤ ဆိကမိၣ်၀ဲလၢ တၢ်မၤသံအံၤ မ့ၢ်တၢ် ဘၣ်ဒိလၢ NLD ပဒိၣ်အဂီၢ်, အဂၤတနီၤနီၤ ထံၣ်၀ဲလၢ တၢ်မၤအံၤမ့ၢ်တၢ်ြတီမၤတံာ်တာ်လၢ ပှၤလၢအသးဟ့ NLD ပဒိၣ်အထံရူၢ်ကီၢ်သဲး တၢ်ထံၣ်တဖၣ်လီၤ.
ထံကီၢ်ပှၤကူၣ်လိာ်တၢ် အဖီလ်စံၣ်လၢကမၤဆိ၀ဲ ဒီကလုာ်တၢ်ဃူလိာ်ဖိးလိာ်က့ၤဒီးသုး ဒီးတၢ်ဆီလီၤပာ်လီၤအလီၢ်လံၤ, ကဲထီၣ် က့ၤတၢ်တံာ်တာ်လၢအပဒိၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဖဲ NLD ဒုးအိၣ်ထီၣ်အပဒိၣ်အခါ, အ၀ဲဒၣ်ပျဲ
ခိၣ်နၢ်အဒိၣ်အထီ လၢအပူၤကွံာ်ပဒိၣ်, ဒ်အ မ့ၢ်ပှၤနဲၣ်တၢ် ဒီးထီဘိနဲၢ်ရွဲၣ်လၢကိတိာ်တဖၣ်, ဟံးဃာ်အ၀ဲသ့ၣ်အလီၢ်လၤန့ၣ်လီၤ. အ၀ဲသ့ၣ် အါဒၣ်တက့ၢ်မ့ၢ် သုးခိၣ်နၢ်တဖၣ်, ဒီး တၢ်စံး၀ဲလၢအ၀ဲသ့ၣ်တနီၤ လူၤြ
တီဃာ်၀ဲတၢ်အကျိၤအကျဲလၢ ပဒိၣ်ထီၣ်သီမုၢ်လၢ် ၀ဲလၢကမၤကဲထီၣ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤလီၤ.
တၢ်ဂ့ၢ်လၢကအိၣ်လီၤတဲာ်လၢ လၢတဂ့ၤဘၣ်အဂၤတမံၤကမ့ၢ်၀ဲ တၢ်လၢအမၤအသးဒီး ရိၣ်ဟ့ယၤကလုာ် လၢရၢၢ်ခၢၣ်ကီၢ်စဲၣ်န့ၣ် လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်ကီ၀ဲအံၤမၤအသး အိၣ်လၢအနံၣ်လၢအဆံတဖၣ် ဒီးပဒိၣ်လၢတစိၤဘၣ်
တစိၤ ပၣ်ဃုာ်ပဒိၣ်လၢ အူသ့စ့ၣ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲ၀ဲ ဘံၣ်ဃာ်အမဲာ်လၢတၢ်မၤအၢမၤသီလၢတၢ်ပာ်ဖျါ၀ဲ ဒီးတမၤတၢ်နီတမံၤလၢ ကဃုတၢ်အစၢ ဒီးဘှါၡဲတၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်. ဒီၢ်အီၣ်ဆါစူးကၠံၣ် ဘၣ်တၢ်ပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်အီၤလၢ ထံ
ဂုၤကီၢ်ဂၤ မ့ၢ်လၢတဟံးန့ၢ်အရ့နီတမံၤလၢ ပဒိၣ်ဘံၣ်ဘၢအသုး လၢအမၤကမၣ်ပှၤကညီခွဲး ယာ်ထီဒါရိၣ်ဟ့ယၤကလုာ်တဖၣ် ဘၣ်အဃိလီၤ. ကီၢ်ပယီၤဘံၣ်ဘု အသုးမ့ၢ်မၤအၢမၤသီတၢ်, လၢပှၤကညီခွဲးယာ်ကရၢတ
ဖၣ် ပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်အ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်ဒီး, အ၀ဲဒၣ်အပဒိၣ်ကဘၣ် ဟ့ၣ်အ၀ဲသ့ၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ် ဒ်အလီၤပလိာ်ဒီးတၢ်သိၣ်တၢ်သီအသိးန့ၣ်လီၤ.
တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်ြတီမၤတံာ်တာ်လၢအကီကတၢၢ် လၢတၢ်ကဘၣ်ဘှါၡဲအီၤ ဒ်သိးတၢ်ကဟဲစိာ်နုာ်တၢ်ဆီတလဲလၢအဆိ အချ့ လၢထံကီၢ်အပူူၤအဂီၢ်လီၤ.
ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးခီၣ်ခါကမၣ်
သနာ်က့, ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်သးအိၣ်မ့ၢ်အိၣ်ဒီး, တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢတၢ်ယၢၤထီၣ်တဖၣ် တကဲတၢ်ြတီလၢ NLD ပဒိၣ်အဂီၢ် လၢကမၤ ဂ့ၤထီၣ် တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့, မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ် ဒီးတၢ်ဘျၢသဲစး တၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်.
တၢ်မၤလီၢ်ကျဲလၢ ပဒိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, NLD မ့ၢ်ပှၤ အါသဲစးဘျီၣ်ဒိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, မၤတၢ်ဆီတလဲလၢအဂ့ၤသ့တဖၣ်, အိၣ်အါမၤလီၤ.
ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးခီၣ်ခါလၢအကမၣ်အိၣ်ဖဲအံၤတခါ လၢ NLD ဟံးတၢ်မၤလိသ့မ့ၢ်, ပကကိးလၢ တိၤတၢ်ကမၣ်တၢ်မၤလိလီၤ.
လါအ့ြဖ့ၣ် ၁ သီတၢ်ဃုထၢဖိအစၢ ပာ်ဖျါ၀ဲပၣ်တံၣ်လၢအပၢတၢ်ခဲအံၤ ပှၤဘၣ်သးအီၤလီၤစှၤ၀ဲ ဖဲကလုာ်ဒူၣ်အိၣ်ဆိးအလီၢ်ကျဲတ ဖၣ်လီၤ. တၢ်အစၢ၀ဲအံၤ လီၤဆီဒီးအပူၤကွံာ်တၢ်ဃုထၢလၢ ၁၉၉၀, ၂၀၁၂ ဒီး
၂၀၁၅ လၢ NLD နုာ်လီၤြပၢ၀ဲတဖၣ်လီၤ. ဖဲတၢ် ဃုထၢသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အဆၢကတီၢ် NLD မၤနၢၤတၢ်ၡဲၡဲပျီပျီလၢထံကီၢ်ဒီတဘ့ၣ်, လၢအပၣ်ဃုာ် ကလုာ်ဒူၣ်အိၣ်အါကတၢၢ် အ လီၢ်ကျဲဒၣ်လဲာ်လီၤ.
လၢတၢ်ဖးလီၢ် ၁၈ ခါအကျါ, လၢလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ ၁၉ ဖျၢၣ်အကျါ လၢ NLD နုာ်လီၤြပၢ၀ဲဖဲတနံၣ်အံၤ တၢ်ဃုထၢဖိအဆၢ ကတီၢ်, မၤ န့ၢ်ဒၣ်ထဲလီၢ်ဆ့ၣ်ဆီၤခွံဖျၢၣ်ဧိၤ လၢလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤခံဖျၢၣ်ဟဲလၢ ကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ဖးလီၢ်
လၢယိၤဒိၣ်ကီၢ်စဲၣ် ဒီး ခၠီကီၢ်စဲၣ်တဖၣ်လီၤ. လီၢ် ဆ့ၣ်နီၤလၢအိၣ်တ့ၢ်ခွံဖျၢၣ်လၢ ကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ဖးလီၢ်တဖၣ်အပူၤ NLD ဘၣ်တၢ်မၤနၢၤအ၀ဲသ့ၣ် န့ၣ်လီၤ.
လၢယိၤဒိၣ်ကီၢ်စဲၣ်အပူၤ, ယိၤဒိၣ်ကလုာ်ဒူၣ်ဒံၣ်မိၣ်ကရ့ၣ်စံၣ်စၢဖှိၣ် Shan Nationalities League for Democracy, လၢအ ပူၤကွံာ် ၁၉၉၀ တၢ်ဃုထၢအခါ မ့ၢ် NLD အသိၣ်မှံၤ, မၤန့ၢ်လီၢ်ဆ့ၣ်နီၤဃုဖျၢၣ်လီၤ. ရၢၢ်
ခၢၣ်ပှၤ ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးဖိ အူအ့မီၣ် အတၢ် မၤနၢၤလၢ ရၢၢ်ခၢၣ်ကီၢ်စဲၣ်, အါကီၢ်ဆၣ်, တမ့ၢ်တၢ်ကမၢကမၣ်ဘၣ်, မ့ၢ်လၢအပူၤကွံာ် 2015 တၢ်ဃုထၢအခါ, NLD မၤန့ၢ်လီၢ်ဆ့ၣ် နီၤလၢအစှၤဖဲန့ၣ် အဃိလီၤ.
ကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်သးတဖျၢၣ်ဃီဒီး တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီပၣ်တံၣ် Union Solidarity and Development Party (USDP), လၢ ဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤလၢသုး ဒီးဘၣ်တၢ်မၤနၢၤအီၤလၢ NLD ဖဲ ၂၀၁၅ တၢ်ဃုထၢအဆၢ
ကတီၢ်, မၤန့ၢ်၀ဲလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤခံဖျၢၣ်, တဖျၢၣ်လၢ မိၣ်ကီၢ်စဲၣ် ဒီးတဖျၢၣ်လၢ ယိၤဒိၣ်ကီၢ်စဲၣ်လီၤ.
USDP အတၢ်မၤနၢၤလၢ ခၠီစိၤကီၢ်ဆၣ်, မိၣ်ကီၢ်စဲၣ်, ကမ့ၢ်သ့ၣ်သ့ၣ်လၢ NLD အခီၣ်ခါကမၣ်လၢ အတကနၣ်ဟီၣ်က၀ီၤကမျၢၢ် အတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီဘၣ်အဃိလီၤ. NLD ဟံးန့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢအနီၢ်ဂံၢ်အါလၢ ကီၢ်စၢ
ဖှိၣ်သဲစးဘျီၣ်ဒိၣ်ပူၤ ဒီးယုၢ်န့ၢ်တိၤအမံၤ လၢကီၢ်ဆၣ်အပူၤ ဒ်ကီၢ်ပယီၤတၢ်သဘျ့ခိၣ်နၢ် သုးခိၣ်ကျၢၢ်အီၣ်ဆါအမံၤ, ဒီးမိၣ်ကလုာ်ဒူၣ် အါဂၤလၢတၢ်လီၢ်ဖဲန့ၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အဲၣ် ဒိး၀ဲတၢ်ကယုၢ်အမံၤလၢ ဃိၣ်လိာ်တိၤ (ခၠီစိၤ
တိၤ), လၢအပိာ်ထွဲ၀ဲဃိၣ်လိာ်ကျိအမံၤလၢ တိၤခီဂာ်၀ဲ ဒီးတၢ်လီၢ်လၢတိၤအိၣ်သူၣ် လီၤသးအလီၢ်န့ၣ်လီၤ.
လၢခံလၢတၢ်ဖးလီၢ်၀ဲအံၤ NLD ဘၣ်တၢ်မၤနၢၤအီၤ, ဆၣ်ဆၣ်ဖဲ ၂၀၁၅ တၢ်ဃုထၢ NLD မၤနၢၤတၢ်န့ၣ် လီၤ.
NLD အပှၤတီခိၣ်ရိၣ်မဲတဖၣ်နာ်၀ဲလၢ တၢ်ထီဒါပဒိၣ်လၢကယုၢ်တိၤအမံၤလၢ အီၣ်ဆါ ဘၣ်တၢ်ကရၢကရိအီၤလၢ ပှၤလၢအထီ ဒါအ၀ဲသ့ၣ် ဒီးသီခါလၢအဲၣ်ဒိးတၢ်ဆီတလဲသတူၢ်ကလာ်တဖၣ်လီၤ. တၢ်ထီဒါကမ့ၢ်တၢ်ဟဲ
လၢ ထံရူၢ်ကီၢ်သဲး အတၢ်ဆဲးခွဲး ခီဖျိပှၤ ထီဒါ NLD ကမ့ၢ်ဒၣ်ကယၢး, ပှၤတီခိၣ်ရိၣ်မဲတဖၣ် ြကၢးနၢ်ပၢၢ်၀ဲလၢ ဟီၣ်က၀ီၤကမျၢၢ်တဖၣ် ထံၣ်၀ဲ NLD တၢ်မၤကျဲလၢကယုၢ် တိၤအမံၤ ဒ်အမ့ၢ်တၢ်မၤန့ၢ်ဆူၣ်အသိးလီၤ. မိၣ်
ကလုာ်ဒူၣ်လၢအကထိတဖၣ် ထီဒါ၀ဲ NLD စိာ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆူ ဒီကလုာ်သဲစး ဘျီၣ်ဒိၣ်, လၢကပျဲဟီၣ်က၀ီၤကမျၢၢ်တဖၣ်ဆၢတဲာ်၀ဲအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. အ၀ဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်၀ဲအဂ့ၢ်အခၢးလၢ NLD တပာ်ကဲကလုာ်ဒူၣ်နီၢ် ကစၢ်
တၢ်ပၢလီၤသး တၢ်ဂ့ၢ်ဆံးဖိလၢတၢ်ကယုၢ်တိၤအမံၤဖိဒၣ်လဲာ် ဘၣ်လီၤ.
အဃိသတးဒီး NLD ဘၣ်တၢ်မၤနၢၤအီၤလၢခၠီစိၤ ကဲတၢ်မၤလိဖးဒိၣ်လၢ NLD အဂီၢ်လၢဒီကလုာ်အပတီၢ်, မ့ၢ်တမ့ၢ်ဒၣ်လဲာ် ဒီ ကလုာ်တၢ်ဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ပာ်ကဲလိာ်သးဒ်တံၤသကိး မ့တမ့ၢ် တၢ်ပာ်လီၤစဲၣ်သး
ပှၤလၢအဆီၣ်ထွဲတ့ၢ် ဒီၢ်အီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်အါဂၤ, လၢအပၣ်ဃုာ်ပှၤဟူးဂဲၤမၤတၢ်လၢ ၁၉၈၈ ဒံၣ်မိၣ်ကရ့ၣ်စံၣ်အတၢ်ဂဲၤထၢၣ် ဒီးက လုာ်ဒူၣ်ဂံၢ်ဘါတဖၣ်, တူၢ်ဘၣ်၀ဲလၢ အီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်နီၢ်ကစၢ်, အပၣ်တံၣ် ဒီးအပဒိၣ် လၢ
တၢ်သးအိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, တမ့ၢ်လၢတၢ်သးအိၣ်မ့ၢ် ဂ့ၤ, မၤလီၤစဲၣ်အသးဒီးအ၀ဲသ့ၣ်လၢ ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
တနီၤနီၤစံး၀ဲ အ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ်တၢ်ပဲကွံာ်အီၤ, လၢတၢ်ကရ့အီၤပာ်အီၤဒ်တံၤသကိးအသိးအလီၢ် လၢအ၀ဲသ့ၣ်ဆၢမုၢ်လၢ်၀ဲ လၢ NLD ပဒိၣ်အိၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်၀ဲအံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢ NLD လီၤတူာ်လီၤကာ် ဘၣ်ဃးဒီးအတၢ်ပာ်သးလၢ
အသိၣ်မှံၤဆၢခိၣ်တနီၤအဖီခိၣ် လီၤ.
တၢ်န့ၢ်ဘၣ်ပဒိၣ်လီၢ်လၤတနံၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံ, အီၣ်ဆါစူးကၠံၣ် ြကၢးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆီၣ်ထွဲအါထီၣ် လၢထံဖိကီၢ်ဖိအအိၣ် လၢထံကီၢ် ဒီတဘ့ၣ်လီၤ. အဒိ, တၢ်ရ့လိာ်ဂ့ၤထီၣ်ဒီးကလုာ်ဒူၣ်ခိၣ်နၢ်, ကကဲတၢ်မၤစၢၤလၢ တၢ်မၤန့ၢ်တၢ်
မုာ်တၢ်ခုၣ်အဂီၢ်, စ့ၢ်ကီးလီၤ. တမ့ၢ် တၢ်ကမၣ်လၢ တၢ်ကပာ်တံၤသကိးဒ် အမ့ၢ်တံၤသကိးန့ၣ်ဘၣ်.
ဖဲလါမးၡး ၃၀ သီ, မုၢ်တနံၤဖဲ NLD ပဒိၣ်ပၢတၢ်တနံၣ်ပှဲၤထီၣ်, ဒီၢ်အီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်စံး၀ဲလၢ အတၢ်ကတိၤလီၤတၢ်လၢ ကီၢ်စၢဖှိၣ် တၢ်အိၣ်သးအတၢ်ပာ်ဖျါအပူၤ, အ၀ဲဒၣ်ဆီတလဲအပၣ်တံၣ်တၢ်ကိးသြတီလၢ "ဆၢကတီၢ်တုၤ
လၢတၢ်ဆီတလဲအဂီၢ်" ဆူ "တပူၤ ဃီဒီးကမျၢၢ်" န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်တၢ်မၤအသးလၢဘၣ်ဃး ခၠီစိၤတိၤတၢ်ဂ့ၢ် မ့ၢ်တၢ်ၡဲမးလၢအထီဒါဒီးတၢ်ကစီၣ်လၢ "တပူၤဃီဒီးကမျၢၢ်" ဒ်အ၀ဲဒၣ်တၢ်တီ ခိၣ်ရိၣ်မဲအကျဲလၢအသူ၀ဲ လၢအမၤလီၤဆီအသးဒီးပှၤဂၤန့ၣ်လီၤ.
ထံကီၢ်အပှၤကူၣ်လိာ်တၢ် အၢၣ်လီၤ၀ဲလၢအတၢ်ကတိၤလီၤတၢ်အပူၤလၢ အ၀ဲဒၣ်အကိတိာ်တနီၤတဟူးဂဲၤအါဘၣ် ဒီးတနီၤနီၤ တမၤတၢ်လၢအဘၣ်ဘၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးတၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ, ပဒိၣ်ကဆီတလဲတၢ်လၢအလိၣ်
၀ဲလီၤ, အ၀ဲ ဒၣ်စံးကဒီး၀ဲလီၤ.
ဒ်အ၀ဲဒၣ်စံးအသိး, တနံၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ် တမ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢအယံာ် လၢပဒိၣ်ကမၤအတၢ်မၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်အခဲအံၤမ့ၢ်တၢ် ဆၢကတီၢ်လၢ NLD ပဒိၣ်ကဘှီဘၣ်က့ၤ အထံရူၢ်ကီၢ်သဲးအခီၣ်ခါလၢအကမၣ်, ဖီလ်စံၣ်လၢ
ပှၤတဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး၀ဲ ဒီးတၢ်တီခိၣ် ရိၣ်မဲအကျဲလၢ ပှၤဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်၀ဲန့ၣ်ဘၣ်. မ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ တၢ်ကဆီတလဲကိတိာ်ကရၢလီၤ. ထံကီၢ်ပှၤကူၣ်လိာ်တၢ် က ဘၣ်ထုးထီၣ်ကွံာ် ကိတိာ်ခိၣ် ဒီးပဒိၣ်ခိၣ်နၢ်လၢအဒိၣ်အ
ထီ, လၢအမၤတၢ်တတုၤလီၤ ထီၣ်ဘးတဖၣ်, ဒီးမၤပှဲၤကဒါက့ၤအ၀ဲသ့ၣ် ဒီး ပှၤလၢအမၤဂ့ၤထီၣ်အပဒိၣ် တၢ်ဖံးတၢ်မၤသ့တဖၣ်လီၤ.
တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢအအိၣ်တ့ၢ်လွံၢ်နံၣ် တမ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢအအါ လၢပဒိၣ်ကဆီတလဲမၤဂ့ၤထီၣ် ထံကီၢ်အတၢ်အိၣ်သး လၢအ ဘံၣ်ဘုၣ်စၢၤသၢဖးဒိၣ်န့ၣ်ဘၣ်. NLD အတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ တီၢ်ပူၤ မ့ၢ်တၢ်ဆၢ
ကတီၢ်လၢ တၢ်ကသူၣ်ထီၣ်တၢ်ဆီ လီၤပာ်လီၤအဂံၢ်ခီၣ်ထံး လၢပှၤအိၣ်လၢတၢ်စိတၢ်ကမီၤအပူၤသ့ၣ်တဖၣ် ကကွၢ်ဆၢညါတၢ်အိၣ်လီၤတဲာ်လၢသုးတၢ်ပၢလၢအပူၤ ကွံာ် လၢပှၤတသးလီ၀ဲတဖၣ်, ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ်က့ၤသဲစးဒီးတၢ်ဘျၢ
လၢကမ့ၢ်ကျဲအဂၢၢ်အကျၢၤလၢ ကဆှၢပှၤဆူထံကီၢ်လၢအသီတ ဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်လီၤတံၢ်တမံၤလၢပထံၣ်ဘၣ် ဘၣ်ဃးပဒိၣ်လၢ ထံကီၢ်ပှၤ ကူၣ်လိာ်တၢ်ဒီၢ်အီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲ၀ဲမ့ၢ်, အဂဲၤပျုၢ်ဂဲာ် ဆှးဒၣ်တၢ်လၢ ကဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်, ဒီကလုာ်တၢ်ဃူ လိာ်ဖိးလိာ်က့ၤ ဒီးတၢ်
သူၣ်ထီၣ်ဒံၣ်မိၣ်ကရ့ၣ်စံၣ် ဖဲဒရဲၣ်ကီၢ်စၢ ဖှိၣ်, ဃုာ်ဒီးတၢ်မၤအါထီၣ် မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်အတၢ်ဒိၣ်ထီၣ် ဒီး တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီလၢထံကီၢ်အပူၤ, လၢအတၢ်အိၣ်သးလဲၤ သးကပံၢ်ကပၢ် လၢအါန့ၢ်ဒံးအနံၣ် ၅၀ တီၢ်ပူၤ
လၢသုးတၢ်ပၢဖီ လာ်န့ၣ်လီၤ.
ယဆိမိၣ်လၢ တၢ်လၢအလုၢ်အပှ့ၤဒိၣ်ကတၢၢ် လၢကီၢ်ပယီၤက မျၢၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး၀ဲ ဘၣ်ဃးပဒိၣ်အခဲအံၤမ့ၢ်, ဖဲတၢ်ထိၣ်သ ြတီၤဒီးပဒိၣ်လၢအပူၤကွံာ်, ပဒိၣ်အကိတိာ်တဖၣ် "သဘျ့လၢ တၢ်အီၣ်ကဘျံး
အီၣ်ကဘျၣ်" တနံၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံ ဒၣ်လဲာ်လီၤ.
လၢအပူၤကွံာ်ကမျၢၢ်ပဒိၣ်တဖှံၣ်တ၀ာ်တၢ်ပၢဖီလာ် ဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲအီၤလၢ အပူၤကွံာ်သုးခိၣ်ကျၢၢ်အူသ့စ့ၣ်, တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အိၣ် ၀ဲတလီၢ်လီၢ်လၢ တၢ်ဘှီဘၣ်ဆီတလဲတၢ်မၤ လၢသုးလီၢ်လံၤတီခိၣ်ရိၣ်မဲ၀ဲ
တဖၣ်, မ့ၢ်ကတူၢ်ယံာ်တူၢ်ထၢစ့ၢ်ဧါ, အဂ့ၢ်လီၤ.
တၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဒ်န့ၣ်တဖၣ် လီၤမၢ်ကွံာ်၀ဲဃုာ်ဒီးအူသ့စ့ၣ်ပဒိၣ်, ဖဲ NLD ပဒိၣ်ထီၣ်ပၢတၢ် ဖဲလါမးၡး ၃၀, ၂၀၁၆ အဆၢကတီၢ်လီၤ. တၢ်န့ၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံ, NLD အတၢ်မၤကဲထီၣ်, ဒီးအတၢ်ၡူတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ကွၢ်ထံ
သမံသမိးအီၤ ဘၣ်ဃးအတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်, အဖီလ် စံၣ်, တၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲအကျဲ, အဂ့ၢ်အကျိၤလၢကအိၣ်တ့ၢ် လၢပသမၢအလီၢ်တအိၣ်ဘၣ်, ဒီးတၢ်အိၣ်သးလၢတဂ့ၤတ၀ါ လၢအအိၣ်ဒံး လၢထံကီၢ်အပူၤတ
ဖၣ်လီၤ.
တၢ်ဂ့ၢ်အိၣ်လီၤတဲာ် လၢတၢ်တမိၣ်န့ၢ်သးလီ
ကီၢ်ပယီၤတူၢ်ဘၣ်ဒံး တၢ်ကီတၢ်ခဲအါမးလၢ အန့ၢ်သါ၀ဲလၢဆၢကတီၢ်လၢအပူၤကွံာ်လီၤ. ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤတၢ်ဒုး လၢအယံာ်တ့ၢ်အ နံၣ် ၇၀ ဆဲးမၤအသးဒၣ်တၢ်လီၤ. ထံကီၢ်အတၢ်သူၣ်လီၤဆီလီၤ လၢအဂံၢ်ဘါဆူၣ်
ကတၢၢ်, သုး မ့ၢ်ပှၤလၢအ၀ံၤတၢ်ကဲတၢ် ဘၣ်ထွဲ တၢ်ဘၣ်ဂံာ်ဂူာ်ဒီးကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤတဖၣ် အဂ့ၢ်လီၤ.
လၢအပူၤကွံာ်တၢ်သမံထံဒီး BBC, ဒီၢ်အီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်စံး၀ဲ, "အ၀ဲသ့ၣ် (သုး) အိၣ်ဒီးတၢ်သဘျ့လၢ ကလဲၤနုာ်ဒီးဒုးတၢ်လီၤ. ဒီးတၢ် အ၀ဲန့ၣ်, အနီၢ်ကီၢ်ဒု အိၣ်လၢထံကီၢ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢခိၣ်သ့ၣ်အပူၤလီၤ. တၢ်
ဂ့ၢ်လၢဘၣ်ဃးဒီးသုး တၢ်ပျဲအီၤ လၢသုးမုၢ်ဒိၣ်အစုပူၤ လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ပကျဲးစၢးဆီတလဲ ထံကီၢ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢလီၤ. တၢ်ကဘှီဘၣ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢ မ့ၢ်ပတၢ်ပညိၣ်တခါလီၤ."
NLD ပဒိၣ်အတၢ်ကီတၢ်ခဲအဒိၣ်ကတၢၢ်တခါ မ့ၢ်ဒံးဒၣ် ၂၀၀၈ ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢ လၢအပူၤကွံာ်သုးပဒိၣ်ကွဲး၀ဲ, ဒီးဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ် ဘျၢအ၀ဲအံၤ ဟ့ၣ်လီၤသုးထံရူၢ်ကီၢ်သဲးအစိကမီၤ လၢကိတိၤအလီၢ်လၤလၢအရ့
ဒိၣ်သၢခါ, မ့ၢ်၀ဲတၢ်ဒီသဒၢကိတိာ်, ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤ ကိတိာ်, ဒီးကီၢ်ဆၢဂ့ၢ်၀ီကိတိာ်, ဒီးသဲးစးဘျီၣ်ဒိၣ်ပူၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ ၂၅ မျးကယၤ တၢ်ဟ့ၣ်လီၤအီၤ လၢသုးလၢကပာ်ထီၣ် အ၀ဲသ့ၣ် အပှၤန့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဃိ, NLD အတၢ်ပညိၣ်မိၢ်ပှၢ်တခါမ့ၢ် လၢကကွဲးပာ်လီၤထံကီၢ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢတခါလၢ "ကမၤလီၤတံၢ် ပှၤခဲ လၢာ်လၢထံကီၢ်အပူၤ ကအိၣ်မူဘၣ်တပူၤဃီ လၢတၢ်ဘှ့ၣ်တၢ်ဘှီၣ် ဒီးတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢ
အပူၤအဂီၢ်," ၂၀၁၅ တၢ်ဃုထၢ ပၣ်တံၣ်အ တၢ်ပာ်ဖျါအသးအပူၤ, စံး၀ဲလီၤ.
ဘၣ်ဃးအ၀ဲသ့ၣ်တၢ်မုၢ်လၢ်ကွၢ်စိလၢ ကဆီတလဲဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢအဂ့ၢ်, NLD ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီး တၢ်ထီဒုၣ်ဒါလၢ တၢ်အသ နၢၣ်တဘျုးခါလီၤ. ထံကီၢ်အသုးလၢဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ Tatmadaw ထီဘိထီဒါ
၀ဲ NLD အတၢ်ကျဲးစၢး လၢကဆီတလဲဂံၢ်ခီၣ် ထံးတၢ်ဘျၢလၢအခဲအံၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, ဒီးလၢကကွဲး၀ဲလၢအသီတခါမ့ၢ်ဂ့ၤလီၤ. လၢခံကတၢၢ် ကီၢ်အသုး အမူအဒါခိၣ်သ့ၣ်လၢအစံးဖျါ၀ဲမ့ၢ် လၢကဒီသဒၢထံကီၢ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်
ဘျၢ, ဒ်အဖျါလၢ အဆၢဒိၣ် ၁, ကီၢ်စၢဖှိၣ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံး တၢ်ဘျၢခိၣ်သ့ၣ်အပူၤလီၤ. တၢ်ကွဲး၀ဲအံၤ တဲ ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီး၀ဲလၢ ထံကီၢ် "အတၢ်တိာ်ပာ်လၢအတဆီတလဲအသးဘၣ်" ပၣ်ဃုာ်၀ဲ "တၢ်ကပျဲ တၢ်ဒီသဒၢတၢ်မၤ
ကနုာ်လီၤမၤတၢ် လၢ ထံကီၢ်ဒီကလုာ်ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲအပူၤ" န့ၣ် လီၤ.
ဘၣ်ဃးတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တၢ်မၤကျဲအဂ့ၢ်, လၢအမ့ၢ်တၢ်မၤနီၢ်ဂံၢ်တၢလၢ NLD ပဒိၣ်အဂီၢ်, ထံကီၢ်ပှၤကူၣ်လိာ်တၢ် စံးဘၣ် BBC, သုး အတၢ်ထီၣ်ဒုးတဖၣ် မ့ၢ်တၢ်နီးတၢ်ဘျးလၢ တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တၢ်မၤကျဲအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်
ဆၣ် ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢ လၢအခဲအံၤ ြတီ NLD လၢကြတီသုးတၢ်လၢအဲၣ်ဒိးမၤ၀ဲလီၤ.
ဘၣ်ဃးဒီးစုက၀ဲၤတၢ်ဘၣ်ဂံာ်ဂူာ်လၢ အဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ်လၢ NLD န့ၢ်ဘၣ်ပဒိၣ်တၢ်ပၢလံၤလံၤအဂ့ၢ်, NLD ပဒိၣ်တဲ သုးအခိၣ်နၢ် တန့ၢ်ဒံးဘၣ်.
တၢ်ထီဒါ NLD လၢတမ့ၢ်ပဒိၣ်အကျဲ ဒီးတၢ်သိၣ်တၢ်သီအကျဲ အိၣ်စ့ၢ်ကီး, ဒီးတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤပပာ်အီၤဒ် "တၢ်ခံးအသဟီၣ်" ဒီး ကပၣ်ဃုာ်၀ဲကရူၢ်လၢ အဆီၣ်ထွဲတၢ်ဆီတလဲသတူၢ်ကလာ်, မ့တမ့ၢ် တၢ်သူၣ်လီၤ
ဆီလီၤလီၢ်လံၤ အကရၢဖိ တဖၣ်လီၤ.
လၢအ၀ဲသ့ၣ်အကျါ မ့ၢ်ပှၤလၢအကူၣ်မၤသံ NLD ပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်ဘၣ်ဃးသဲစးတၢ်ဂ့ၢ်, အူကိၤနံၤ, မုၢ်ဆါခီ၀ဲၤကဲၤလၢ ၀့ၢ်တကူၣ် ထံဂုၤကီၢ်ဂၤကဘီယူၤသန့ ဖဲလါယနူၤအါရံၤတီၢ်ပူၤလီၤ. အူကိၤနံၤ မ့ၢ်ပှၤလၢအဆီၣ်
ထွဲတၢ်ကဘှီဘၣ် ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢ မ့တမ့ၢ် တၢ်ကကွဲးအီၤလၢအသီတဘ့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢတၢ်ဆိကမိၣ်၀ဲလၢ အပၣ်ဃုာ်လၢတၢ်ကူၣ်မၤသံ အံၤအါဒၣ်တက့ၢ်မ့ၢ် သုးခိၣ်နၢ်လီၢ် လံၤတဖၣ်လီၤ. ပှၤလၢအနီၤဖးပဲာ်ဖးတၢ်
တနီၤ ဆိကမိၣ်၀ဲလၢ တၢ်မၤသံအံၤ မ့ၢ်တၢ် ဘၣ်ဒိလၢ NLD ပဒိၣ်အဂီၢ်, အဂၤတနီၤနီၤ ထံၣ်၀ဲလၢ တၢ်မၤအံၤမ့ၢ်တၢ်ြတီမၤတံာ်တာ်လၢ ပှၤလၢအသးဟ့ NLD ပဒိၣ်အထံရူၢ်ကီၢ်သဲး တၢ်ထံၣ်တဖၣ်လီၤ.
ထံကီၢ်ပှၤကူၣ်လိာ်တၢ် အဖီလ်စံၣ်လၢကမၤဆိ၀ဲ ဒီကလုာ်တၢ်ဃူလိာ်ဖိးလိာ်က့ၤဒီးသုး ဒီးတၢ်ဆီလီၤပာ်လီၤအလီၢ်လံၤ, ကဲထီၣ် က့ၤတၢ်တံာ်တာ်လၢအပဒိၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဖဲ NLD ဒုးအိၣ်ထီၣ်အပဒိၣ်အခါ, အ၀ဲဒၣ်ပျဲ
ခိၣ်နၢ်အဒိၣ်အထီ လၢအပူၤကွံာ်ပဒိၣ်, ဒ်အ မ့ၢ်ပှၤနဲၣ်တၢ် ဒီးထီဘိနဲၢ်ရွဲၣ်လၢကိတိာ်တဖၣ်, ဟံးဃာ်အ၀ဲသ့ၣ်အလီၢ်လၤန့ၣ်လီၤ. အ၀ဲသ့ၣ် အါဒၣ်တက့ၢ်မ့ၢ် သုးခိၣ်နၢ်တဖၣ်, ဒီး တၢ်စံး၀ဲလၢအ၀ဲသ့ၣ်တနီၤ လူၤြ
တီဃာ်၀ဲတၢ်အကျိၤအကျဲလၢ ပဒိၣ်ထီၣ်သီမုၢ်လၢ် ၀ဲလၢကမၤကဲထီၣ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤလီၤ.
တၢ်ဂ့ၢ်လၢကအိၣ်လီၤတဲာ်လၢ လၢတဂ့ၤဘၣ်အဂၤတမံၤကမ့ၢ်၀ဲ တၢ်လၢအမၤအသးဒီး ရိၣ်ဟ့ယၤကလုာ် လၢရၢၢ်ခၢၣ်ကီၢ်စဲၣ်န့ၣ် လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်ကီ၀ဲအံၤမၤအသး အိၣ်လၢအနံၣ်လၢအဆံတဖၣ် ဒီးပဒိၣ်လၢတစိၤဘၣ်
တစိၤ ပၣ်ဃုာ်ပဒိၣ်လၢ အူသ့စ့ၣ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲ၀ဲ ဘံၣ်ဃာ်အမဲာ်လၢတၢ်မၤအၢမၤသီလၢတၢ်ပာ်ဖျါ၀ဲ ဒီးတမၤတၢ်နီတမံၤလၢ ကဃုတၢ်အစၢ ဒီးဘှါၡဲတၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်. ဒီၢ်အီၣ်ဆါစူးကၠံၣ် ဘၣ်တၢ်ပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်အီၤလၢ ထံ
ဂုၤကီၢ်ဂၤ မ့ၢ်လၢတဟံးန့ၢ်အရ့နီတမံၤလၢ ပဒိၣ်ဘံၣ်ဘၢအသုး လၢအမၤကမၣ်ပှၤကညီခွဲး ယာ်ထီဒါရိၣ်ဟ့ယၤကလုာ်တဖၣ် ဘၣ်အဃိလီၤ. ကီၢ်ပယီၤဘံၣ်ဘု အသုးမ့ၢ်မၤအၢမၤသီတၢ်, လၢပှၤကညီခွဲးယာ်ကရၢတ
ဖၣ် ပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်အ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်ဒီး, အ၀ဲဒၣ်အပဒိၣ်ကဘၣ် ဟ့ၣ်အ၀ဲသ့ၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ် ဒ်အလီၤပလိာ်ဒီးတၢ်သိၣ်တၢ်သီအသိးန့ၣ်လီၤ.
တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်ြတီမၤတံာ်တာ်လၢအကီကတၢၢ် လၢတၢ်ကဘၣ်ဘှါၡဲအီၤ ဒ်သိးတၢ်ကဟဲစိာ်နုာ်တၢ်ဆီတလဲလၢအဆိ အချ့ လၢထံကီၢ်အပူူၤအဂီၢ်လီၤ.
ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးခီၣ်ခါကမၣ်
သနာ်က့, ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်သးအိၣ်မ့ၢ်အိၣ်ဒီး, တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢတၢ်ယၢၤထီၣ်တဖၣ် တကဲတၢ်ြတီလၢ NLD ပဒိၣ်အဂီၢ် လၢကမၤ ဂ့ၤထီၣ် တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့, မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ် ဒီးတၢ်ဘျၢသဲစး တၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်.
တၢ်မၤလီၢ်ကျဲလၢ ပဒိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, NLD မ့ၢ်ပှၤ အါသဲစးဘျီၣ်ဒိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, မၤတၢ်ဆီတလဲလၢအဂ့ၤသ့တဖၣ်, အိၣ်အါမၤလီၤ.
ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးခီၣ်ခါလၢအကမၣ်အိၣ်ဖဲအံၤတခါ လၢ NLD ဟံးတၢ်မၤလိသ့မ့ၢ်, ပကကိးလၢ တိၤတၢ်ကမၣ်တၢ်မၤလိလီၤ.
လါအ့ြဖ့ၣ် ၁ သီတၢ်ဃုထၢဖိအစၢ ပာ်ဖျါ၀ဲပၣ်တံၣ်လၢအပၢတၢ်ခဲအံၤ ပှၤဘၣ်သးအီၤလီၤစှၤ၀ဲ ဖဲကလုာ်ဒူၣ်အိၣ်ဆိးအလီၢ်ကျဲတ ဖၣ်လီၤ. တၢ်အစၢ၀ဲအံၤ လီၤဆီဒီးအပူၤကွံာ်တၢ်ဃုထၢလၢ ၁၉၉၀, ၂၀၁၂ ဒီး
၂၀၁၅ လၢ NLD နုာ်လီၤြပၢ၀ဲတဖၣ်လီၤ. ဖဲတၢ် ဃုထၢသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အဆၢကတီၢ် NLD မၤနၢၤတၢ်ၡဲၡဲပျီပျီလၢထံကီၢ်ဒီတဘ့ၣ်, လၢအပၣ်ဃုာ် ကလုာ်ဒူၣ်အိၣ်အါကတၢၢ် အ လီၢ်ကျဲဒၣ်လဲာ်လီၤ.
လၢတၢ်ဖးလီၢ် ၁၈ ခါအကျါ, လၢလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ ၁၉ ဖျၢၣ်အကျါ လၢ NLD နုာ်လီၤြပၢ၀ဲဖဲတနံၣ်အံၤ တၢ်ဃုထၢဖိအဆၢ ကတီၢ်, မၤ န့ၢ်ဒၣ်ထဲလီၢ်ဆ့ၣ်ဆီၤခွံဖျၢၣ်ဧိၤ လၢလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤခံဖျၢၣ်ဟဲလၢ ကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ဖးလီၢ်
လၢယိၤဒိၣ်ကီၢ်စဲၣ် ဒီး ခၠီကီၢ်စဲၣ်တဖၣ်လီၤ. လီၢ် ဆ့ၣ်နီၤလၢအိၣ်တ့ၢ်ခွံဖျၢၣ်လၢ ကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ဖးလီၢ်တဖၣ်အပူၤ NLD ဘၣ်တၢ်မၤနၢၤအ၀ဲသ့ၣ် န့ၣ်လီၤ.
လၢယိၤဒိၣ်ကီၢ်စဲၣ်အပူၤ, ယိၤဒိၣ်ကလုာ်ဒူၣ်ဒံၣ်မိၣ်ကရ့ၣ်စံၣ်စၢဖှိၣ် Shan Nationalities League for Democracy, လၢအ ပူၤကွံာ် ၁၉၉၀ တၢ်ဃုထၢအခါ မ့ၢ် NLD အသိၣ်မှံၤ, မၤန့ၢ်လီၢ်ဆ့ၣ်နီၤဃုဖျၢၣ်လီၤ. ရၢၢ်
ခၢၣ်ပှၤ ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးဖိ အူအ့မီၣ် အတၢ် မၤနၢၤလၢ ရၢၢ်ခၢၣ်ကီၢ်စဲၣ်, အါကီၢ်ဆၣ်, တမ့ၢ်တၢ်ကမၢကမၣ်ဘၣ်, မ့ၢ်လၢအပူၤကွံာ် 2015 တၢ်ဃုထၢအခါ, NLD မၤန့ၢ်လီၢ်ဆ့ၣ် နီၤလၢအစှၤဖဲန့ၣ် အဃိလီၤ.
ကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်သးတဖျၢၣ်ဃီဒီး တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီပၣ်တံၣ် Union Solidarity and Development Party (USDP), လၢ ဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤလၢသုး ဒီးဘၣ်တၢ်မၤနၢၤအီၤလၢ NLD ဖဲ ၂၀၁၅ တၢ်ဃုထၢအဆၢ
ကတီၢ်, မၤန့ၢ်၀ဲလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤခံဖျၢၣ်, တဖျၢၣ်လၢ မိၣ်ကီၢ်စဲၣ် ဒီးတဖျၢၣ်လၢ ယိၤဒိၣ်ကီၢ်စဲၣ်လီၤ.
USDP အတၢ်မၤနၢၤလၢ ခၠီစိၤကီၢ်ဆၣ်, မိၣ်ကီၢ်စဲၣ်, ကမ့ၢ်သ့ၣ်သ့ၣ်လၢ NLD အခီၣ်ခါကမၣ်လၢ အတကနၣ်ဟီၣ်က၀ီၤကမျၢၢ် အတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီဘၣ်အဃိလီၤ. NLD ဟံးန့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢအနီၢ်ဂံၢ်အါလၢ ကီၢ်စၢ
ဖှိၣ်သဲစးဘျီၣ်ဒိၣ်ပူၤ ဒီးယုၢ်န့ၢ်တိၤအမံၤ လၢကီၢ်ဆၣ်အပူၤ ဒ်ကီၢ်ပယီၤတၢ်သဘျ့ခိၣ်နၢ် သုးခိၣ်ကျၢၢ်အီၣ်ဆါအမံၤ, ဒီးမိၣ်ကလုာ်ဒူၣ် အါဂၤလၢတၢ်လီၢ်ဖဲန့ၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အဲၣ် ဒိး၀ဲတၢ်ကယုၢ်အမံၤလၢ ဃိၣ်လိာ်တိၤ (ခၠီစိၤ
တိၤ), လၢအပိာ်ထွဲ၀ဲဃိၣ်လိာ်ကျိအမံၤလၢ တိၤခီဂာ်၀ဲ ဒီးတၢ်လီၢ်လၢတိၤအိၣ်သူၣ် လီၤသးအလီၢ်န့ၣ်လီၤ.
လၢခံလၢတၢ်ဖးလီၢ်၀ဲအံၤ NLD ဘၣ်တၢ်မၤနၢၤအီၤ, ဆၣ်ဆၣ်ဖဲ ၂၀၁၅ တၢ်ဃုထၢ NLD မၤနၢၤတၢ်န့ၣ် လီၤ.
NLD အပှၤတီခိၣ်ရိၣ်မဲတဖၣ်နာ်၀ဲလၢ တၢ်ထီဒါပဒိၣ်လၢကယုၢ်တိၤအမံၤလၢ အီၣ်ဆါ ဘၣ်တၢ်ကရၢကရိအီၤလၢ ပှၤလၢအထီ ဒါအ၀ဲသ့ၣ် ဒီးသီခါလၢအဲၣ်ဒိးတၢ်ဆီတလဲသတူၢ်ကလာ်တဖၣ်လီၤ. တၢ်ထီဒါကမ့ၢ်တၢ်ဟဲ
လၢ ထံရူၢ်ကီၢ်သဲး အတၢ်ဆဲးခွဲး ခီဖျိပှၤ ထီဒါ NLD ကမ့ၢ်ဒၣ်ကယၢး, ပှၤတီခိၣ်ရိၣ်မဲတဖၣ် ြကၢးနၢ်ပၢၢ်၀ဲလၢ ဟီၣ်က၀ီၤကမျၢၢ်တဖၣ် ထံၣ်၀ဲ NLD တၢ်မၤကျဲလၢကယုၢ် တိၤအမံၤ ဒ်အမ့ၢ်တၢ်မၤန့ၢ်ဆူၣ်အသိးလီၤ. မိၣ်
ကလုာ်ဒူၣ်လၢအကထိတဖၣ် ထီဒါ၀ဲ NLD စိာ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆူ ဒီကလုာ်သဲစး ဘျီၣ်ဒိၣ်, လၢကပျဲဟီၣ်က၀ီၤကမျၢၢ်တဖၣ်ဆၢတဲာ်၀ဲအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. အ၀ဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်၀ဲအဂ့ၢ်အခၢးလၢ NLD တပာ်ကဲကလုာ်ဒူၣ်နီၢ် ကစၢ်
တၢ်ပၢလီၤသး တၢ်ဂ့ၢ်ဆံးဖိလၢတၢ်ကယုၢ်တိၤအမံၤဖိဒၣ်လဲာ် ဘၣ်လီၤ.
အဃိသတးဒီး NLD ဘၣ်တၢ်မၤနၢၤအီၤလၢခၠီစိၤ ကဲတၢ်မၤလိဖးဒိၣ်လၢ NLD အဂီၢ်လၢဒီကလုာ်အပတီၢ်, မ့ၢ်တမ့ၢ်ဒၣ်လဲာ် ဒီ ကလုာ်တၢ်ဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ပာ်ကဲလိာ်သးဒ်တံၤသကိး မ့တမ့ၢ် တၢ်ပာ်လီၤစဲၣ်သး
ပှၤလၢအဆီၣ်ထွဲတ့ၢ် ဒီၢ်အီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်အါဂၤ, လၢအပၣ်ဃုာ်ပှၤဟူးဂဲၤမၤတၢ်လၢ ၁၉၈၈ ဒံၣ်မိၣ်ကရ့ၣ်စံၣ်အတၢ်ဂဲၤထၢၣ် ဒီးက လုာ်ဒူၣ်ဂံၢ်ဘါတဖၣ်, တူၢ်ဘၣ်၀ဲလၢ အီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်နီၢ်ကစၢ်, အပၣ်တံၣ် ဒီးအပဒိၣ် လၢ
တၢ်သးအိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, တမ့ၢ်လၢတၢ်သးအိၣ်မ့ၢ် ဂ့ၤ, မၤလီၤစဲၣ်အသးဒီးအ၀ဲသ့ၣ်လၢ ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
တနီၤနီၤစံး၀ဲ အ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ်တၢ်ပဲကွံာ်အီၤ, လၢတၢ်ကရ့အီၤပာ်အီၤဒ်တံၤသကိးအသိးအလီၢ် လၢအ၀ဲသ့ၣ်ဆၢမုၢ်လၢ်၀ဲ လၢ NLD ပဒိၣ်အိၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်၀ဲအံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢ NLD လီၤတူာ်လီၤကာ် ဘၣ်ဃးဒီးအတၢ်ပာ်သးလၢ
အသိၣ်မှံၤဆၢခိၣ်တနီၤအဖီခိၣ် လီၤ.
တၢ်န့ၢ်ဘၣ်ပဒိၣ်လီၢ်လၤတနံၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံ, အီၣ်ဆါစူးကၠံၣ် ြကၢးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆီၣ်ထွဲအါထီၣ် လၢထံဖိကီၢ်ဖိအအိၣ် လၢထံကီၢ် ဒီတဘ့ၣ်လီၤ. အဒိ, တၢ်ရ့လိာ်ဂ့ၤထီၣ်ဒီးကလုာ်ဒူၣ်ခိၣ်နၢ်, ကကဲတၢ်မၤစၢၤလၢ တၢ်မၤန့ၢ်တၢ်
မုာ်တၢ်ခုၣ်အဂီၢ်, စ့ၢ်ကီးလီၤ. တမ့ၢ် တၢ်ကမၣ်လၢ တၢ်ကပာ်တံၤသကိးဒ် အမ့ၢ်တံၤသကိးန့ၣ်ဘၣ်.
ဖဲလါမးၡး ၃၀ သီ, မုၢ်တနံၤဖဲ NLD ပဒိၣ်ပၢတၢ်တနံၣ်ပှဲၤထီၣ်, ဒီၢ်အီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်စံး၀ဲလၢ အတၢ်ကတိၤလီၤတၢ်လၢ ကီၢ်စၢဖှိၣ် တၢ်အိၣ်သးအတၢ်ပာ်ဖျါအပူၤ, အ၀ဲဒၣ်ဆီတလဲအပၣ်တံၣ်တၢ်ကိးသြတီလၢ "ဆၢကတီၢ်တုၤ
လၢတၢ်ဆီတလဲအဂီၢ်" ဆူ "တပူၤ ဃီဒီးကမျၢၢ်" န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်တၢ်မၤအသးလၢဘၣ်ဃး ခၠီစိၤတိၤတၢ်ဂ့ၢ် မ့ၢ်တၢ်ၡဲမးလၢအထီဒါဒီးတၢ်ကစီၣ်လၢ "တပူၤဃီဒီးကမျၢၢ်" ဒ်အ၀ဲဒၣ်တၢ်တီ ခိၣ်ရိၣ်မဲအကျဲလၢအသူ၀ဲ လၢအမၤလီၤဆီအသးဒီးပှၤဂၤန့ၣ်လီၤ.
ထံကီၢ်အပှၤကူၣ်လိာ်တၢ် အၢၣ်လီၤ၀ဲလၢအတၢ်ကတိၤလီၤတၢ်အပူၤလၢ အ၀ဲဒၣ်အကိတိာ်တနီၤတဟူးဂဲၤအါဘၣ် ဒီးတနီၤနီၤ တမၤတၢ်လၢအဘၣ်ဘၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးတၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ, ပဒိၣ်ကဆီတလဲတၢ်လၢအလိၣ်
၀ဲလီၤ, အ၀ဲ ဒၣ်စံးကဒီး၀ဲလီၤ.
ဒ်အ၀ဲဒၣ်စံးအသိး, တနံၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ် တမ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢအယံာ် လၢပဒိၣ်ကမၤအတၢ်မၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်အခဲအံၤမ့ၢ်တၢ် ဆၢကတီၢ်လၢ NLD ပဒိၣ်ကဘှီဘၣ်က့ၤ အထံရူၢ်ကီၢ်သဲးအခီၣ်ခါလၢအကမၣ်, ဖီလ်စံၣ်လၢ
ပှၤတဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး၀ဲ ဒီးတၢ်တီခိၣ် ရိၣ်မဲအကျဲလၢ ပှၤဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်၀ဲန့ၣ်ဘၣ်. မ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ တၢ်ကဆီတလဲကိတိာ်ကရၢလီၤ. ထံကီၢ်ပှၤကူၣ်လိာ်တၢ် က ဘၣ်ထုးထီၣ်ကွံာ် ကိတိာ်ခိၣ် ဒီးပဒိၣ်ခိၣ်နၢ်လၢအဒိၣ်အ
ထီ, လၢအမၤတၢ်တတုၤလီၤ ထီၣ်ဘးတဖၣ်, ဒီးမၤပှဲၤကဒါက့ၤအ၀ဲသ့ၣ် ဒီး ပှၤလၢအမၤဂ့ၤထီၣ်အပဒိၣ် တၢ်ဖံးတၢ်မၤသ့တဖၣ်လီၤ.
တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢအအိၣ်တ့ၢ်လွံၢ်နံၣ် တမ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢအအါ လၢပဒိၣ်ကဆီတလဲမၤဂ့ၤထီၣ် ထံကီၢ်အတၢ်အိၣ်သး လၢအ ဘံၣ်ဘုၣ်စၢၤသၢဖးဒိၣ်န့ၣ်ဘၣ်. NLD အတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ တီၢ်ပူၤ မ့ၢ်တၢ်ဆၢ
ကတီၢ်လၢ တၢ်ကသူၣ်ထီၣ်တၢ်ဆီ လီၤပာ်လီၤအဂံၢ်ခီၣ်ထံး လၢပှၤအိၣ်လၢတၢ်စိတၢ်ကမီၤအပူၤသ့ၣ်တဖၣ် ကကွၢ်ဆၢညါတၢ်အိၣ်လီၤတဲာ်လၢသုးတၢ်ပၢလၢအပူၤ ကွံာ် လၢပှၤတသးလီ၀ဲတဖၣ်, ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ်က့ၤသဲစးဒီးတၢ်ဘျၢ
လၢကမ့ၢ်ကျဲအဂၢၢ်အကျၢၤလၢ ကဆှၢပှၤဆူထံကီၢ်လၢအသီတ ဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.